________________
प्रियदर्शिनी टोका अ२२ गा ३९ सत्कारपुरस्कारपरीपहे सुधर्मशीलमुनिदृष्टान्त ४८९
उत्थाने वन्दने दाने, न मवेदभिलापुकः ।
असत्कारे न दीनः स्यात् , सत्कारे स्यान्न हर्पवान् ॥१॥ इति । अत्र दृष्टान्तः प्रदश्यते
अरुणाचार्यः शिष्यपरिवारेण सह मधुरानगर्या समवस्तः। तत्रारिमर्दनो नाम भूपतिरासीत् , इन्द्रदत्तनामकस्तस्य पुरोहितस्तत्र निवसति । स जिनशासनविरोकरना चाहिये, किन्तु दीनता के परिहार से एव सत्कारपुरस्कार की अनाकाक्षा से सत्कारपुरस्कार इन दोनों को सहन करते रहना चाहिये । इस प्रकार सद्भाव और असद्भाव के भेद से दो प्रकारका यह परीपह साधु को सहन करने योग्य बतलाया गया है। कहा भी है
उत्थाने वन्दने दाने, न भवेदभिलापुकः।
असत्कारे न दीनः स्यात् , सत्कारे स्यान हर्पवान् ॥१॥ भावार्थ-वस्त्र पात्रादिक का लाभ हो चाहे न हो, कोई वदनादिक करे या न करे, इस तर्फ लक्ष्य न देना और न इस विपयक हर्प विषाद करना । चाहे कोई सत्कार करे चाहे न करे सब में समभाव रहना सो सत्कारपुरस्कारपरीपहजय है।
दृष्टान्त--एक समय अरुणाचार्य अपने शिष्यपरिवार के साथ मथुरा नगरी में आये हुए थे। उस समय वहा अरिमर्दन राजा का राज्य था। राजा के पुरोहित का नाम इन्द्रदत्त था । यह उसी नगरी પિતાને દૂષિત ન કરે, પરંતુ દીનતાના પરિહારથી અને સત્કારપુરસ્કારની અનાકાક્ષાથી સત્કારપુરસ્કાર આ બન્ને ને સહન કરતા રહેવું જોઈએ આ પ્રકારે સદભાવ અને અસદુભાવના ભેદથી બે પ્રકારને આ પરીષહ સાધુએ સહન કરવા ગ્ય બતાવેલ છે કહ્યું છે કે
उत्थाने वदने दाने, न भवेदभिलापुकः।।
असत्कारे नदीन: स्यात् , सत्कारे स्यान्न हवान् ॥१॥ ભાવાર્થ-વસ્ત્ર પાત્રાદિકને લાભ હોય અગર ન હય, કેઈ વદના આદિ કરે કે ન કરે, એ તરફ લક્ષ ન આપવું અથવા ન આ વિષયમાં હર્ષ વિષાદ કરે ચાહે કોઈ સત્કાર કરે, ચાહે ન કરે સઘળામાં સમભાવ રહેવો તે સત્કારપુરસ્કાર પરીષહ જય છે
દૃષ્ટાંત એક સમયે અરૂણાચાર્ય પોતાના શિષ્ય પરિવાર સાથે મથુરા નગરીમા વિચરતા હતા એ વખતે ત્યા અરિમર્દન રાજાનું રાજ્ય હતુ રાજાના પરેહિતનુ નામ ઈન્દ્રદત્ત હતુ તે એજ નગરીમાં રહેતા હતા જનશાસન પ્રત્યે उ० ६२
