________________
१४०
उत्तराध्ययन सूत्रे
जय भाग:-हुश्रुतोऽपि शिष्य सराये सति गुरु पृच्छति सूत्रार्थम्, तत्र विनयपूर्विकेव मच्छना करणीया यथा गुरोराशातना न भवेदिति । उत्कुटुक इति विशेषणेनइन्द्रियदमनशीलत्व विनीतल च सूचितम् माअलिपुट इत्यनेन सर्वनिधनियन्त्र जातिकुलसम्पन्नत्व च सूचितम् ॥ २२ ॥
मूलम्
- एव विणयजुत्तस्स, सुत्त अथ च तदुभयं । पुच्छमणिस्स ससस्स, वारिज्ज जहासुय ॥ २३ ॥ छाया - एव विनययुक्तस्य, सूत्रम् अर्थं च तदुभयम् ।
पृच्छतः शिष्यस्य, व्याकुर्याद् यथाश्रुतम् ॥ २३ ॥
टीका - ' एव विणयजुत्तस्स ' इत्यादि । एव = उक्तप्रकारेण विनययुक्तस्यविनयवतः, सुनम् - कालिकोत्कालिकादि, अर्थ-तद्द्बोध्य, सूनाभिप्रायमित्यर्थः । निवृत्ति के लिये गुरुके सन्मुख जावे और बढे विनयके साथ उस सशय की निवृत्ति करे । गुरु महाराज का विनय भक्ति मे यदि जरा सी भी त्रुटि हो जायगी तो शिष्य आशातना दोष का भागी होगा । "उत्कुटुक' इस विशेषण से सूत्रकार यह सूचित करते है कि जो इस आसन से बैठता है वह साधु इन्द्रिय दमन शोल तथा विनीत होता है । " प्राञ्जलिपुट " इस विशेषण से शिष्य में सभी प्रकार के विनयगुण तथा जातिसम्पन्नता एव कुल सम्पन्नता सूचित होती है || गा २२ ||
"
1
6
एव ' इत्यादि । अन्वयार्थ - ( एव - एच) पूर्वोक्त प्रकार से ( विणयजुत्तस्सविनययुक्तस्य) विनयधर्म से युक्त होकर ( सुत्त अथ च तदुभय पुच्छमाणस्स - सूत्र अर्थ तदुभय पृच्छत ) सूत्र - अर्थ और सूत्र अर्थ दोनों को पूछने वाले ( सीसस्स-शिष्यस्य ) शिष्य को ( जहासुय કરી લ્યે ગુરુ મહારાજની વિનય ભક્તિમા જરા પણ ભૂલ થાય તે શિષ્ય આસાતના દોષને ભાગી બને છે “ "" 'उत्कुटुक આ વિશેષણથી સૂત્રકાર એ એ સૂચિત કરે છે કે, જે આ આસનથી એને છે તે સાધુ ઇન્દ્રિયનું દમન કરનાર તથા વિનિત હાય છે प्राञ्जलिपुट આ વિશેષણથી શિષ્યમા સર્વ પ્રકારના વિનયગુણુ તથા જાતિસ પન્નતા અને કુળસ પન્નતા દેખાઈ આવે છે રા एव छत्याहि
"
અન્વયાથ • एव एव पूर्वोक्त प्रारथी विणयजुत्तस्स - विनययुक्तस्य विनय धर्मथी युक्त जनी सुत्त अत्थ च तदुभय पुच्छमाणस्स - सूत्र अर्थ तदुभय पृच्छत सूत्र - अर्थ भने सूत्र अर्थ मन्नेने पुछवावाजा
^
