________________
१२७
प्रियदर्शिनी टीका गा १६ आत्मदमने सुदर्शननृपदृष्टान्त अन शनापमौदरिकाभ्या तपोभ्या रूपलावण्य सपन्न सुकुमार शरीर कृशयति, तथाहि-चतृभक्त कृत्वा तत्पारणायामतप्रान्तरूक्ष, तदपिसाभिग्रह, तदपि स्वल्प, वदायव मोदरिकानुकूल गृह्णाति । तदनन्तर पप्ठभक्तमष्टमभक्त दशमभक्त द्वादशभक्त यावन्मासक्षपण तपः कृत्वा सर्वपारणासु अवमोदरिक तपः कुर्व नेव शरीर कृशतर कृतवान् । एव तीव्रतरतपश्चणाद धारनामानगारवत् शुक्मासशोणितः सन् परिचिन्तयति-आचार्यदेशनानुसारेण मया सर्वथाऽऽत्मा दमितः, धर्मध्यानेनात्मपल माप्य पुष्टोऽस्मि, अत पर शुरूध्यानाय सर्वथा यतिष्ये, एवं सोत्साह विशुद्धभावनया क्षपस्श्रेणिं समारह्यान्तर्मुहूर्तमात्रेण केवलज्ञान प्राप्तवान् , एव वक्मात्रेण तीवतपसा स्वात्मान दमयन सिद्धो जातः । तस्मात् स्वयमेन स्वात्मा दमनीय इति ॥१६॥ होकर दीक्षित हो गये। उन्हों ने अपने रूपलावण्ययुक्त सुन्दर सुकुमार शरीर को अनशन एव अवमौदरिक तप द्वारा कृश करना प्रारभ कर दिया। कभी वह चतर्भक्त उपवास करते और पारणा के समय अन्त, प्रान्त ण्व रुक्ष आहार लेते, उसमें भी अभिग्रह, अभिग्रह मे भी स्वल्प, उसमें भी अवमोदरिकानुकल लेते। बाद मे पष्ठ भक्त, अष्टमभक्त, बादशभक्त, से लेकर एक मासक्षपण तक भी तपश्चर्या करते । और इन सब तपस्याओं के पारणा के दिन यह अवमोदरिक तप करते। इससे इनका शरीर अतिशय दुर्वल हो गया। इस प्रकार तीव्र तपश्चर्या के करने से इनका शरीर धन्य नामक अनगार के शरीर की तरह शुष्क मास शोणित वाला होकर केवल अस्थिपजर मात्र अवशिष्ट रहा। उस समय उन्होंने विचार किया कि मैं ने आचार्य महाराज की देशना अनुसार सर्व प्रकार से अपनी आत्मा का दमन किया तथा इस अवस्था સુકુમાર શરીરને અનશન અને અવમદરિક તપથી કશ કરવાને પ્રારભ કરી દીધે કયારેક તેઓ ચતુર્ભક્ત અપવાસ કરતા અને પારણના સમયે અન્ત, પ્રાન્ત અને રુક્ષ આહાર લેતા હતા એમાં પણ અભિગ્રહ, અભિગ્રહમાં પણ સ્વ૮૫, એમાં પણ ઉનેદરિક તપ કરતા બાદમાં ષષ્ઠભક્ત, અષ્ટમભક્ત, દશમભક્ત, દ્વાદશભક્ત, થી લઈ એક માસક્ષપણ સુધીની પણ તપશ્ચર્યા કરતા અને એ બધી તપશ્ચર્યાના પારણાના દિવસે ઉદરિક તપ કરતા આથી એમનું શરીર અતિશય દુર્બળ બની ગયું, આ પ્રકારની તીવ્ર તપશ્ચર્યા કરવાથી તેમનું શરીર ધન્ય નામના અનગારના શરીરની માફક લેહી માસ વગરનું થઈ ગયું, અને ફક્ત હાડકાને માળખો જ બાકી રહ્યો એ સમયે તેમણે વિચાર કર્યો કેઆચાર્ય મહારાજની દેશના અનુસાર સર્વ પ્રકારથી મારા આત્માનું દમન કર્યું