________________
११२
उत्तराप्ययनले इदमेकमेव मनः शतधा मां नर्तयति, अह जातिसम्पन्नः कुलसम्पन्न उप्रवशीयः क्षनियोऽस्मि, येन केनापि प्रकारेणातिचञ्चलमिद मनः स्वायत्तीकरिष्यामि तपसा सयमेन का स्वाध्यायध्यानादिना । यथातथा मनः सुस्थिर करिष्यामि, इवि मनसि निश्चित्य समितिषु मनः सयोजयति, ततो निःसरति तदनु गुतिपु नियोजयति ततोऽपि नि सत साध्याये, तवोऽपि निःमृत मूनार्थचिन्तनलक्षणे ध्याने मन कितना बलिष्ठ है जो मेरे वशमें नहीं आता है-उल्टा मुझे ही अनेक तरह से नचाता है। में जाति सपन्न ह, कुल सपन्न ह और उग्रवशीय क्षत्रिय ह, अतः मेरा कर्तव्य है कि इसका विजय करने के लिये मैं अपनी शक्ति का परिचय दु । म कोई ऐसा वैसा व्यक्ति तो नहीं जो इसके वश मे पड जाउ । अतः जैसे भी हो सकेगा हर एक उपाय से चाहे यह कितना भी चचल क्यों न हो इसे अपने अधीन बनाकर ही रहगा । यदि यह तप से वश मे होना चाहेगा-तो तप करूँगा-सयम से वश मे होना चाहेगा तो सयम मार्ग अराधुगा, यदि स्वाध्याय एवं ध्यान से वश मे होना चाहेगा तो स्वाध्याय, ध्यान करुगा, परतु इसे अब छोडूगा नहीं । इस प्रकार दृढ प्रतिज्ञ होकर सर्वप्रथम उसने पांच समितियो के पालन करने मे मनको नियुक्त किया, परन्तु यह तो बडा ही चचल था, इसलिये ज्यो ही वहा से निकला की गुप्तियों में नियुक्त किया, फिर भी यह वहा कुछ ही देर ठहर कर जब इसने इधर उधर जानेका प्रयत्न किया कि राजऋपि ने शीघ्र ही स्वाध्याय में निरत कर दिया। આવતુ નથી ઉલટુ મનેજ અનેક રીતે નચાવે છે હુ જાતિ સંપન્ન છુ, કુળ સપન્ન છું, અને ઉગ્ર વસિય ક્ષત્રિય છુ આથી મારૂ કર્તવ્ય છે કે, એના ઉપર વિજય કરવા માટે હું મારી શક્તિને પરિચય કરાવું હું કોઈ એ નબળા મનને માણસ નથી કે એના વશમાં પડી જાઉ આથી જેમ બને તેમ દરેક ઉપાયથી ચાહે તે કેટલું પણ ચચલ કેમ ન હોય તેને મારા આધિન બનાવીને જ જંપીશ જે તે તપથી વશ બનશે તે હું તપ કરીશ-મ યમથી વશ થશે તે સયમ માર્ગનું આરાધન કરીશ, જે સ્વાધ્યાય અને ધ્યાનથી વશમાં આવશે તે સ્વાધ્યાય, પાન કરીશ પરતુ આને હું છેડનાર નથી આ પ્રકારની દ્રઢ પ્રતિજ્ઞા લઈ સર્વ પ્રથમ તેણે પાચ સમિતિઓનું પાલન કરવામાં મન પરોગ્ય પર તુ મન તે ભારે ચચલ હતુ આ કારણે જેમ ત્યાથી નિકળ્યું કે ગણિમા નિયુકત થયુ છતા પણ તે ત્યાં થોડીવાર રહી જ્યારે તેણે અહિ
