Page Text
________________
उत्तराध्ययनसूत्रे
जय भात्रः - गुरुगा निर्भर्त्सने कृते सति कदाचित् की गेत्पत्ती सत्या तस्य कटुकविपाकमनुचिन्त्य क्षमया त परिहरेत्, क्रोधो हि सर्वानर्थकरः सकलशुभहरः तपः सयमोद्यानदा ज्वलन' समभावजलद पटलीनिकरणमचण्डपानः शान्तिसुधाकरतम'' सफलसद्गुणसरोज नहिमः चिनोद्वेजकः शत्रुतावर्धकः सकलजिपदामास्पद जनपद विप्लवयति ।
१- तम: राहुः ।
९२
नालिय-पृष्टो वा अलीक् न वदेत् ) यदि प्रसग वश किसी विषय मे गुरु महाराज पूरे भी तो उस मे झूठ नहीं बोलना चाहिये । (कोह असच्च कुव्विज्जा - कोप असत्य कुर्यात् ) किसी निमित्त से उत्पन्न हुए क्रोध को शीघ्र ही दवा देना चाहिये ।
भावार्थ- किसी कारण वश यदि कदाचित् गुरु महाराज शिष्य को कठिन वचन से शिक्षा दे तो उस समय क्रोध का कटुआ फूल समझकर उत्पन्न हुवे क्रोध को क्षमा से दना देवे । कारण कि क्रोध समस्त अनर्थों की एक मजबूत जड है। सकल कल्याणो का विनाशक
। सयमरूपी उद्यान को भस्म करने के लिये यह दावानल की ज्वाला जैसा भयकर है। समतारूपी मेघघटाओं को विक्षिप्त करने के लिये यह क्रोध प्रचण्ड पवन के जैसा है । शान्तिरूपी चन्द्रमंडल के ग्रसने के लिये राहु जैसा, सकल सद्गुणरूपी कमलवन को दग्ध करने के लिये हिमपात जैसा कहा है । क्रोध से चित्त मे उद्वेग उत्पन्न होता है और क्रोध सेरी शत्रुता की वृद्धि होती है । जिस जनपद (देश) में इस क्रोध का आवास हो जाता है वह सकल विपत्तियो का स्थान बनकर देश आदि को नष्ट कर देता है । कहा भी है
જે પ્રસ ગવશ કોઇ વિષયમા ગુરુ મહારાજ પૂછે તે પણ એમા જીઠું નહી मोसवु लेई कोह असज्जकुविज्जा - कोप असत्य कुर्यात् जेधनिभित्तथी ઉત્પન્ન થયેલા ક્રાધને જલદીથી દબાવી દેવા જોઇએ
ભાવા —કાઈ કારણવશ જો કદાચ ગુરુ મહારાજ શિષ્યને કઠીન વચ નથી શિક્ષા આપે તે તે સમયે ક્રાનુ કડવુ ફળ સમજી ઉત્પન્ન થયેલ ધને ક્ષમાથી દખાવી કે કારણ કે ક્રોધ સમસ્ત અનર્થોની એક મજમુત જડ છે અધા કલ્યાણાના વિનાશક છે. સ યમરૂપી ઉદ્યાનને ભગ્ન કરવા માટે દાવાનળની વાળા જેવા ભયકર છે. સમતારૂપી મેઘ ઘટાઓને વેરિવખેર કરવા માટે આ ક્રોધ પ્રચડ પવન જેવા છે. શાતિરૂપી ચદ્રમડળને ગ્રસવા માટે રાહુ જેવા સરળ મનૂગુણરૂપી કમળવતને દુગ્ધ કરવા માટે હિમપાત જેવા કહેલ છે કાધથી ચિત્તમાં ઉદ્વેગ ઉત્પન્ન થાય છે અને ક્રાપથીજ શત્રુતાની વૃદ્ધિ થાય છે જે જનપદ (દેશમા) આ ક્રોધના આવાસ થાય છે તે સકલ વિપત્તિઓનુ સ્થાન ખની દેશ આદિના નાશ કરે છે. કહ્યુ પણ છે
| SR No. | 009352 |
| Book Title | Uttaradhyayan Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 961 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_uttaradhyayan |
| File Size | 28 MB |