________________
सुन्दरबोधिनी टीका वर्ग ३ अ. ४ बहुपुत्रिकादेवीवर्णनम्
२९३
सामाचारी शिथिलीकरणपूर्वकं प्रवृत्ता यथाच्छन्दा = स्वाभिप्रायपूर्वक स्वमतिकल्पि तमार्गे प्रवृत्ता । शेषं सुगमम् ||५||
पुत्रिका विमान में उपपात सभा के अन्दर देवशयनीय शय्या में देवदृष्य वस्त्रों से आच्छादित जघन्य अंगुलके असंख्यातवें भागमात्र अवगाहनावाली बहुपुत्रिका देवी होकर उत्पन्न हुई । उसके बाद यह बहुपुत्रिका देवी भाषापर्याप्ति मनःपर्याप्ति आदि पाँच प्रकारकी पर्याप्तिसे पर्याप्त अवस्थाको प्राप्त कर उत्कृष्ट सात हाथकी अवगाहनावाली देवी होकर देवअवस्था में विचरने लगी ।
हे गौतम ! बहुपुत्रिकादेवी इस प्रकार अपनी दिव्य देव ऋद्धि आदिसे यावत् समन्वित हुई है ।
i
हे भदन्त ! किस कारण से इसका नाम बहुपुत्रिका हुआ ? हे गौतम! बहुपुत्रिकादेवी जब-जब देवराज इन्द्र के पास जाती है तब-तब वह बहुतसे लडके लडकियोंकी और बच्चे बच्चि - योंकी विकुर्वणा करती है। विकुर्वणा करनेके बाद जहाँ देवताओंके राजा इन्द्र है वहाँ आती है, और देवताओंके राजा इन्द्रको अपनी दिव्य ऋद्धि, दिव्य देव ज्योति और दिव्य तेजको दिखलाती है । हे गौतम ! इसलिये यह बहुपुत्रिका देवी कहलाती है ॥ ५ ॥
ઉપપાત સભાની અદર દેવશયનીય શય્યામાં દેવદૃષ્ય વસ્રોથી આચ્છાદિત જઘન્ય અંશુલના અસ ખ્યાતમા ભાગ માત્ર (અવગાહના) વાળી બહુપુત્રિકા દેવી થઈને ઉત્પન્ન થઈ ત્યાર પછી જન્મતી વખતે આ બહુપુત્રિકા દેવી ભાષાપર્યા સે મનપર્યાપ્ત આદિ પાચ પ્રકારની પર્યાપ્તિથી પર્યાપ્તિ અવસ્થાને પામી ઉત્કૃષ્ટ–સાત હાથની અવગાહનાવાળી દેવી થઇ દેવ અવસ્થામા વિચવા લાગી
હે ગૌતમ! બહુપુત્રિકા દેવી આ પ્રકારે પેતાની દિવ્ય દેવ ઋદ્ધિથી સમન્વિત ( परिपू] ) थ छे.
હે ભદન્ત! કયા કારણથી તેનુ નામ બહુપુત્રિકા પડ્યુ ?
હે ગૌતમ! બહુપુત્રિકા દેવી જ્યારે જ્યારે દેવાના રાજા ઇન્દ્રની પાસે જાય છે ત્યારે ત્યારે તે ઘણા છેાકરા-છોકરી તથા બાળકા અને માળાની વિધ્રુણા કર્યા પછી જ્યા દેવતાએકના રાજા ઇન્દ્ર ત્યા આવે છે અને તે દેવતાઓના રાજા ઇન્દ્રને પેાતાની દિવ્ય ઋદ્ધિ—દિવ્ય દેવજ્યેાતિ તથા દિવ્ય તેજ દેખાડે છે. હે ગૌતમ! भाटे ते "डुपुत्रा हेवी उडेवाय हे.' (५).
