________________
किारीका-रक्षणष्टान्तः, प्रशिष्टान्तः
७५ तान् गृहाण , आभ्यामरम् , इमौ न शोभनौ । एव मुक्तोऽसावश्वरक्षकः स्वामिवचनं नामन्यत । ततोऽश्वस्वामिनाचिन्तितम्-अयमश्वरक्षको मया गृहजामाताकरणीयः । अन्यथाऽयं तावश्चौ गृहीत्वा गमिष्यति । लक्षणसम्पन्नेनाश्वेन कुटुम्बस्य वाऽश्वस्य वा वृद्धिर्भविष्यति । एवं विचिन्त्य स स्वपुत्र्या सह तस्य विवाह कारितवान् । तं च गृहजामातरं विधाय द्वावपि लक्षणसम्पन्नावश्वौ स्वगृहे स्थापितवान् । इत्यश्व स्वामिनो विनयजा बुद्धिः।
॥ इत्यष्टमो लक्षणदृष्टान्तः ॥ ८॥ अथ नवमो ग्रन्थिदृष्टान्तः
कदाचित् पाटलिपुत्र नाम्निनगरे मुरुण्ड नामको राजा राज्यं करोति । अन्य ये तो अच्छे नहीं हैं। इस प्रकार स्वामी के वचन सुनकर उसने कहा-महाराज ! मैं तो इन्हें ही लूंगा, दसरों की चाहना मुझे नहीं है। अश्वमालिक ने इस तरह के जब उसके वचन सुने तो मन में उसने विचार किया कि अब तो इसे घरजमाई बनाने में ही लाभ है, नहीं तो यह इन दोनों घोडों को लेकर यहां से अवश्य चला जायगा। इस तरह विचार कर उसने अपनी पुत्री के साथ उसका विवाह कर दिया। और उसको धर जमाई रख लिया। तथा उन दोनों लक्षणसंपन्न घोड़ों को भी । इस प्रकार अश्वस्वामी ने वैनयिकीवुद्धि के प्रभाव से अपना काम बना लिया ॥८॥
॥ यह आठवां लक्षणदृष्टान्त हुआ ॥८॥
नौवां ग्रन्थिदृष्टान्तकिसी समय पाटलिपुत्र में (पटना शहर में ) मुरुण्ड नाम का राजा કર. આ ઘડા શા માટે લે છે ? એ તે સારી નથી ” માલિકના આ પ્રકારનાં વચને સાંભળીને તેણે કહ્યું “શેઠ સાહેબ ! હું તે એ ઘેડા જ લઈશ, બીજા લેવાની મારી ઈચ્છા નથી.” ઘેડાના માલિકે જ્યારે આ પ્રકારના તેના શબ્દો સાંભળ્યા ત્યારે તેણે વિચાર્યું કે હવે તો તેને ઘરજમાઈ બનાવવામાં જ લાભ છે, નહીં તો તે આ બન્ને ઘડાને લઈને અહીંથી ચાલ્યો જશે. આ વિચાર કરીને તેણે પોતાની પુત્રી સાથે તેના લગ્ન કરી નાખ્યા. અને તેને ઘરજમાઈ તરીકે રાખે, અને તે અને લક્ષણાયુક્ત ઘોડા પણ તેની પાસે જ રહ્યા. આ રીતે અશ્વના માલિકે નયિકીબુદ્ધિના પ્રભાવે પિતાનું કામ પાર પાડયું છે ૮ |
॥ ॥ २मा मुसक्षांत समाप्त ॥८॥
नभुप्रन्थिदृष्टांतકેઈ સમયે પાટલિપુત્રમાં (પટણા શહેરમાં) મુરુડ નામને રાજા રાજ્ય न०.९९