________________
-
७६८
नन्दीस्त्रे दातु मिच्छति । श्रेष्ठिपत्नी अपरितुष्टा जाता । राजकुले व्यवहारो जातः । न्यायाधीशस्तद्धनं द्विधा विभक्तं कृतवान् एकस्तत्र महान् भागः, द्वितीयस्तोकः कृतः। ततो न्यायाधीशः श्रेष्ठिमित्रं प्राह-अत्र कं भागं ग्रहीतुमिच्छसि ?। महान्तं भागं ग्रहीतुमिच्छामि । न्यायाधीशः स्वमनसि विचार्य प्रोक्तवान्-अस्या महान् भागोऽस्ति । द्वितीयस्तुतवास्ति ।
॥ इति षड़विंशतितम इच्छामहद्दृष्टान्तः ॥ २६ ॥ अथ सप्तविंशतितमः शतसहस्रदृष्टान्तःकस्यचित् परिव्राजकस्य रनतमयं महत् खोरकाभिधं भाण्डमासीत् । तस्मिन् से उगाना प्रारंभ कर दिया। जो द्रव्य उगाही में आता उस में से वह मित्र सेठानी के लिये बहुत कम देने की भावना रखने की वजह से कम देता। सेठानी इस कारण उस पर अप्रसन्न रहने लगी।होते होते राजकुल में इन दोनों की यह तकरार पहुंची तो वहां न्यायाधीशने अपनी बुद्धि लगा कर उस द्रव्य के दो विभाग किये। एक विभाग में अपार धनराशि रखी और दूसरे विभाग में थोडी सी। फिर उसने श्रेष्ठि मित्र से कहा इन में से आप किस विभाग को लेना चाहते हो तो झट से उस ने कह दिया कि महाराज ! इस अपार धनराशिवाले विभाग को। सुनते ही न्यायाधीश ने अपने मन में सोच समझ कर उस से कहा-नहीं यह विभाग तो सेठानी का है तुम्हारा नहीं, तुम्हारा तो यह दूसरा विभाग है ।। २६ ॥
॥ यह छाईसवां इच्छामहत् दृष्टान्त हुआ॥ २६॥ તેમાંથી તે મિત્ર શેઠાણીને માટે ઘણું ઓછું આપવાની ભાવનાથી તેમને ઘણી થોડી રકમ આપતે આ કારણે શેઠાણી તેના પર નારાજ રહેવા લાગી. છેવટે તે બન્નેની આ તકરાર રાજાની કચેરીમાં પહોંચી ત્યારે ત્યાં ન્યાયાધીશે પિતાની બુદ્ધિ ચલાવીને તે દ્રવ્યના બે વિભાગ કર્યા. એક વિભાગમાં અપાર ધનરાશિ મૂકી અને બીજામાં થોડું જ ધન મૂકયું. પછી તેમણે શેઠના મિત્રને કહ્યું, “આ બે માંથી તમે કયે વિભાગ લેવા માગે છે. ત્યારે તેણે તુરત જ કહ્યું, “મહારાજ ! આ અપાર ધનરાશિવાળે વિભાગ.” તે સાંભળતા જ ન્યાયાધીશ પિતાના મનમાં વિચાર કરીને તથા સમજીને તેને કહ્યું, “ના આ વિભાગ તે શેઠાણીને છે, તમારે નથી; તમારે તે આ બીજો વિભાગ છે ૨૬
॥ An छपीसभु २छामछत् १ein समास ॥ २६ ॥
