________________
'शानचन्द्रिकाटीका - ज्ञानभेदाः । ( स्त्रीमोक्षसमर्थनम् )
૩૦
मूलम्--से किं तं आभिणिबोहियनाणं ? । आभिणिवोहिनाणं दुविहं पण्णत्तं । तं जहा - सुयनिस्सियं च, असुयनिस्सियं च । से किं तं असुयनिस्सियं ? । असुयनिस्लियं चउव्विहं पण्णत्तं । तं जहा
गाहा -- उत्पत्तिया १, वेणइआ २, कम्मया ३, परिणामिया ४। बुद्धी चउव्विहा वृत्ता, पंचमा नोवलब्भई ॥ १ ॥
छाया --- अथ किं तदाभिनिबोधिकज्ञानम् ? अभिनिवोधिकज्ञानं द्विविधं प्रज्ञप्तम् । तद् यथा श्रुतनिश्रितं च अश्रुतनिश्रितं च ।
अथ किं तद् अश्रुतनिश्रितम् । अश्रुत निश्रितं चतुर्विधं प्रज्ञप्तम् । तद् यथागाथा - औत्पत्तिकी १, वैनयिकी २, कर्मजा ३, पारिणामिकी ४ । बुद्धिश्चतुर्विधा उक्ता, पञ्चमी नोपलभ्यते ॥ १ ॥
टीका' से किं तं ' इत्यादि । अथ किं तदाभिनिवोधिकज्ञानम् ? पूर्वनि र्दिष्टस्याभिनिबोधिकज्ञानस्य किं स्वरूपमित्यर्थः । उत्तरमाह - 'आभिणिवोहिय नाणं दुविहं पण्णत्तं ' इत्यादि । आभिनिवोधिकज्ञानं द्विविधं प्रज्ञप्तम् । तद् यथा श्रुतनिश्रितं च, अश्रुतनिश्रितं च । इह श्रुत शब्देन - सामायिकमारभ्य लोकविन्दुसारपर्यन्तं
,
प्रश्न - पूर्वनिर्दिष्ट आभिनिवोधिकज्ञान का क्या स्वरूप है ? उत्तरआभिनिबोधिज्ञान दो प्रकार का कहा गया है । वे दो प्रकार ये हैं - १ श्रुतनिश्रित और २ अश्रुतनिश्रित । श्रुतशब्द से सामायिक से ठेकर लोकबिन्दुसारनामक चौदहवें पूर्वपर्यन्त द्रव्यश्रुत ग्रहण किया गया है । इस द्रव्यश्रुत के अभ्यास से जनित जो संस्कार, उस संस्कार से समन्वित जिसकी बुद्धि है ऐसे प्राणी को मति के उत्पत्ति के समय
પ્રશ્ન—પૂર્વનિર્દિષ્ટ આભિનિએધિકજ્ઞાનનું શું સ્વરૂપ છે ?
ઉત્તર—આભિનિમેાધિકજ્ઞાન એ પ્રકારનુ ખતાવ્યુ` છે. એ બે પ્રકાર આ प्रभाषे छे-(१) श्रुतनिश्रित अने (२) अश्रुतनिश्रित श्रुतशब्द वडे सामायि थी લઈને લેાકબિન્દુસાર નામના ચૌદમાં પૂર્વ સુધીનુ દ્રવ્યશ્રુત ગ્રહણ કરેલ છે.
આ દ્રવ્યશ્રુતના અભ્યાસથી ઉત્પન્ન થયેલ જે સંસ્કાર, એ સંસ્કારથી સમન્વિત જેની બુદ્ધિ છે એવાં પ્રાણીને મતિની ઉત્પત્તિ સમયે શાસ્ર અને તેના અર્થની
