Nandisutram

SR No.: 009350
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1958
Total Pages: 940
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_nandisutra
File Size: 58 MB

Page 357

शानचन्द्रिकाटिका - ज्ञानभेदाः । (स्त्रीमोक्षसमर्थनम् )
२६७
परंपरसिद्ध केवलज्ञानमिति - परंपरे च ते सिद्धाय परंपरसिद्धाः । सिद्धत्वप्राप्ति समयाद् द्वयादिसमयवर्तिनः, तेषां केवलज्ञानं परंपरसिद्ध केवलज्ञानम्, तदनेकविधं प्रज्ञप्तम् । तद् यथा- अप्रथमसमयसिद्धाः = प्रथमः समयो येषां ते प्रथमसमयाः, त एव सिद्धाः, प्रथमसमयसिद्धाः, न प्रथमसमय सिद्धाः अप्रथमसमयसिद्धाः। इत्येतत् सामान्यतोऽभिधाय विशेषतस्तदर्थमाह-' दुसमयसिद्धा ' इत्यादि । तथा द्विसमयसिद्धाः, द्वौ समयौ येषां ते द्विसमयाः, ते सिद्धाः द्विसमयसिद्धाः, शेषं सुगमम् ॥ सू०२१ ।।
प्रश्न - पूर्वकथित परंपरसिद्ध केवलज्ञान का क्या स्वरूप है ?
उत्तर - परंपरसिद्ध केवलज्ञान अनेक प्रकार का कहा गया है । सिद्धत्वप्राप्ति के समय से दो आदि समयवर्ती सिद्ध परंपरसिद्ध कहलाते हैं । इनका जो केवल ज्ञान है वह परंपरसिद्ध केवलज्ञान है । प्रथम समय में जो सिद्ध नहीं हुए हैं वे अप्रथमसमयसिद्ध हैं । इस प्रकार सामान्यरूप से परंपरसिद्ध केवलज्ञान का स्वरूप बतलाकर सूत्रकार उसे विशेषरूप से समझाने के अभिप्राय से " दुसमयसिद्धा " इत्यादि पदों द्वारा स्पष्ट करते हैं - जिनके सिद्ध होने के दो समय हैं वे द्विसमयसिद्ध हैं, इसी तरह त्रिसमयसिद्ध, चतुःसमयसिद्ध से दशसमयसिद्धतक, एवं संख्यात समयसिद्ध असंख्यातसमयसिद्ध और अनन्तसमयसिद्ध जान लेना चाहिये । यह परंपरसिद्ध केवलज्ञान का वर्णन हुआ। इसके वर्णन से सिद्ध केवलज्ञान का पूरा वर्णन हुआ ॥ सू० २१ ।।
-પૂર્વાંકત પર પરસિદ્ધકેવળજ્ઞાનનુ` શુ` સ્વરૂપ છે?
ઉત્તર-પરંપરસિદ્ધકેવળજ્ઞાન અનેક પ્રકારનું કહેલ છે. સિદ્ધત્વપ્રાપ્તિના સમયથી એ આદિ સમયવર્તી સિદ્ધપર પરસિદ્ધ કહેવાય છે. તેમનુ જે કેવળજ્ઞાન છે તે પર ંપરસિદ્ધકેવળજ્ઞાન છે, પ્રથમ સમયમાં જે સિદ્ધ છે. આ પ્રમાણે સામાન્યરૂપે , પર પરસિદ્ધ કેવળજ્ઞાનનું સ્વરૂપ ખતાવીને સૂત્રકાર તેને વિશેષ ३ये समन्ववाना हेतुथी " दुसमयसिद्धा " त्याहि यह द्वारा स्पष्ट रे छेજેમને સિદ્ધ થવાના એ સમય છે તે દ્વિસમયસિદ્ધ છે. એજ પ્રમાણે ત્રિસમયસિદ્ધ, ચતુઃસમય સિદ્ધથી દસસમયસિદ્ધ સુધી, અને સંખ્યાતસમય સિદ્ધ અસ ંખ્યાતસમયસિદ્ધ અને અનન્તસમયસિદ્ધ સમજી લેવાનેઈ એ.
अश्र
આ પરંપરસિદ્ધકેવળજ્ઞાનનું વન થયું. તેના વનથી સિદ્ધ કેવળજ્ઞાનનું संयुं ॥ सू २१ ॥