________________
जीपमति भवइ दोहिं एगसहिभागमुहुत्तेहि जणा' अष्टादशमुहूर्त्तप्रमाणा रात्री रजनी भवति द्वाभ्या मेकपष्टिभागमुहूर्त्ताभ्यामूना अष्टादशमुहूर्तप्रमाणा तथा द्वाभ्यां मुहर्तकपष्टिभागाभ्यां हीना रात्रि भवतीत्यर्थः, तथा-'दुवालप्तमुहुत्ते दिवसे भवइ दोहि एगसहिभागमुत्तेहि अहिए' द्वादशमुहूर्तप्रमाणः द्वाभ्यामेकपष्टिभागमुहर्ता या मधिको विशिष्टो दिवसो भवतीति ।
संप्रति-तृतीयमण्डले दिनरात्रि वृद्धिहानी ज्ञातुं प्रश्नयनाह-'से पविसमाणे' इत्यादि, "से पविसमाणे सुरिए' अथ प्रविशन् सूर्यः 'दोचंसि अहोरत्तसि' द्वितीये अहोराने 'बाहिरसच्चं मंडलं उपसंकमित्ता चारं चरइ' बाह्य तृतीयं मण्डलमुपसंक्रम्य-संप्राप्य चारं चरति' 'जयाणं भंते ! सुरिए' यदा खलु भदन्त ! सूर्यः 'वाहिरतच्चं मंडलं उबसंकमित्ता चार चरई' वाह्य तृतीयं मण्डलमुप्रसंक्रम्य चार-गति चरति-करोति' 'तयाणं के महालए दिवसे भवइ' तदा-तस्मिन् वाह्यतृतीयमण्डलसंक्रमणकाले खल कि महालयः कियान्-कियत्प्रमोणको दिवसो भवति तथा-'के महालिया राई भवइ' किं महालया-कियत्प्रमाणा रात्रि भवंति, तदा दिवसमानं च कीदृशं भातीति प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा!' इत्यादि, 'गोयमा " हे गौतम ! 'तयाणं अट्ठारसाहत्ता राई भवइ चउहि एगसट्ठिभागमुहुत्तेहि उणा' कितना प्रमाण होता है ? इसके उत्तर में-प्रभु कहते हैं-'गोयमा! अट्ठारस मुहुत्ता राई भवई दोहिं एगसहिभागमुहुत्तेहिं ऊणा' हे गौतम ! उस समय अठारह मुहूर्त की रात्रि होती है-परन्तु एक मुहर्त के ६१ भागों में से २ भाग कम की यह होती है तथा-'दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ दोहिं एगसहिभागमुहुत्तेहिं अहिए' भाग अधिक १२ मुहर्त का दिन होता है।
अव तृतीय मण्डल में दिन रातकी वृद्धि हानि जानने के लिये गौतमस्वामी प्रभु से पूछते हैं 'से पविलमाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरत्तंसि' हे भदन्त ! द्वितीय अहोरात में प्रवेश होता हुआ सूर्य 'चाहिरतच्चं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ' वाय तृतीय मण्डल को प्राप्त करके जय गति करता है 'तयाणं के महालए दिवसे भवई तय दिवस कितना बडा होता है और 'के महालिया राई मुहुत्ता राई भवइ दोहिं एगसविभागमुहुत्तेहिं ऊणा' हे गौतम ! त समय १८ मुतना Fરાત હોય છે પરંતુ એક મુહૂર્તના ૬૧ ભાગમાંથી ૨ ભાગ કમ જેટલી આ હોય છે. 'त 'दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ दोहिं एगसद्विभागमुहुत्तेहि अहिए' २ मा मषित ૧૨ મુહૂતને દિવસ થાય છે. હવે તૃતીય મંડળમાં દિવસ–રાત્રિની વૃદ્ધિ-હાનિ જાણુ "भाट गौतभाभी प्रभुन प्रश्न ४२ छे. 'से पविसमाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरत्तंसि' 3
ततीय भाराभा प्रविष्ट थतेसूर्य वाहिरतच्चं मंडलं उपस कमित्ता चार चरई' मा तृतीयमन प्राप्त शन यारे गति ४रे छे. 'तयाणं के महालए दिवसे मवई' त्यारे हिवस । सin डाय छे. भने 'के महालिया राई भवई' रात क्षी }Hinाय छ १ से प्रशना ini प्रभुश्री छे. 'गोयमा ! तयाणं अदुरसमुहुत्ता राई