________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कार द. ७ तापक्षेत्रसंस्थितिनिरूपणम् उजा, गोयमा । जे णं मंदरस्त पव्वयस्स परिक्खेवे तं परिक्खेवं दोहिं गुणेत्ता दसहि छेत्ता दसहिं भागे हीरमाणे, एसणं परिक्खेवविसेसे आहिए ति वएज्जा तीसेणं सव्वबाहिरिया बाहा लवणसमुदं तेणं तेसट्री जोयणसहस्साई दोपिण य पणयाले जोयणसए छच्च दसभाए जोयणस्स परिक्खेवेणं, से णं भंते ! परिक्खेवविसेसे कओ अहिएति . वएज्जा ? गोयमा! जे णं जंबुद्दीवस्स परिक्खेवे तं परिक्खेवं दोहिं गुणेत्ता जाव तं.चेव। तयाणं भंते! अंधयारे केवइयं आयामेणं पण्णत्ते ? गोयमा ! अट्टहत्तरि जोयणसहस्साई तिणि य तेत्तीसे जोयणसए ति. भागं च आयामेणं पण्णत्ते । जयाणं भंते सूरिए सव्ववाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तयाणं किं संठिया तावखित्तसंठिई पण्णत्ता ? गोयमा ! उद्धीमुहकलंबुआ पुष्फ़संठाणसंठिया पन्नत्ता, तं चेव सत्वं
पव्वं, णवरं जाणत्तं जं अंधयारसंठिईए पुत्ववणियं पमाणं तंतावखित्तसंठिईए णेयव्वं, जं तावखित्तसंठिईए पुत्ववणियं पमाणं तं अंधयारसंठिईए गेयव्वं ति ॥ इति ॥सू० ७॥
छाया-यदा खल भदन्त ! सूर्यः सर्वाभ्यन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति तदा खल्ल किं सस्थिता तापक्षेत्रसंस्थितिः प्रज्ञप्ता ? गौतम ! ऊर्ध्वमुखकलम्बुका पुष्पसंस्थानसंस्थिता तापक्षेत्र संस्थितिः प्रज्ञप्ता, अन्तः संकुचिता वहिविस्तृता अन्तो वृसा बहिर्विपुला अन्तरमुखसंस्थिता बहिः शकटो/मुखसंस्थिता उभयपाइँन तस्या द्वे वाहे अवस्थिते भवतः, पश्चचत्वारिंशद् योजनसहस्राणि भायामेन, द्वे च खलु तस्या बाहे अवस्थिते भवतः, तद्यथा सर्वाभ्यंतरा च बाहा-सर्वबाह्या च बाहा, तथा खलु सर्वाभ्यन्तरी बाहा मन्दस्पर्वतान्तेन नव योजनसहस्राणि चत्वारि पडशीति योजनशतानि नव च दशभागान् योजनस्य परिक्षेपेण, एषः खलु भदन्त ! परिक्षेपविशेषः कुत आख्यात इति वदेत् ? गौतम ! यः खलु मन्दरस्य परिक्षेपः, तं परिक्षेपं त्रिभिर्गुणयित्वा दशमिश्छित्वा दशभिर्भागे ह्रियमाणे एषः परिक्षेपविशेष भाख्यात इति वदेत, तस्याः खलु सर्वबाह्या वाहा लवणसमुद्रान्तेन चतुर्नयति योजनसहस्राणि चत्वारि च दशभागान् योजनस्य परिक्षेपेण, स खलु भदन्त ! परिक्षेपविशेषः कुत आख्यात इति वदेत् १ गौतम ! यः खलु जम्बूद्वीपस्य परिक्षेपः, तं परिक्षेपं त्रिभिर्गुणयित्वा दशमिच्छित्वा दशभिर्भागे हियमाणे एषः खलु परिक्षेपविशेष आख्यात इति वदेत् । तदा खलु भदम्ब ! तापक्षेत्रं कियदायामेन प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! अष्टसप्तति योजनसहस्राणि भोलि