________________
७५८
अम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
जंबुद्दीवेनं भंते । दीवे मंदरस्त पव्वयस्स उत्तरेणं केवइया सलिला सपसहस्सा पुरत्थिमपच्चत्थिमाभिमुहा लवणसमुद्दे समप्येति ? गोयमा । एगे छण्णउए सलिला लयसहस्से पुरत्थिनपन्चत्थिमाभिमुहे जाव समप्पे जंबुद्दीवेगं भंते! दीवे केवइया सलिलासय सहस्सा पुरस्थाभिमुहा लवणसमुदं समप्येति ? गोयमा ! सत्त सलिला सयसहस्सा अट्टावीसं च सहस्सा लवणसमुदं समति, जंबुद्दीवेगं संते ! दीवे केवइया सलिलासय सहस्सा पञ्चत्थिमाभिमुद्दा लवणसमुद्दे समप्पैति ? गोयमा ! सत्त सलिला सगसहस्सा अट्ठावीसं च सहस्सा लवणससुद्द समप्येति, एवमेव सपुव्वावरेण जंबुद्दीवे दीवे चोदस सलिला सयसहस्सा छप्पणं च सहस्सा भवतीति मक्खायं ति । सू० ॥
छाया - खण्ड योजनं वर्ष पर्वतः कूटाच तीर्थः श्रेणयः हृदः सलिलानि पिण्डके भवति संग्रहणी । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे भरतप्रमाणमात्रैः खण्डैः कियत् खण्डगणितेन प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! नदतं खण्डशतं खण्डगणितेन प्रज्ञप्तम्, जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे कियद् योजनं गणितेन प्रज्ञप्तम् ? गौतम ? सप्तेन च कोटिशतानि नवतानि पट्पञ्चाशच्छतसहस्राणि चतुर्नवतिश्च च सहस्राणि शतं द्वचर्द्ध च गणितपदम् १ | जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे कति वर्षाणि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! सप्तवर्षाणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा - भरत एरवतं हैमवतं हिरण्यवतं हरिवर्षे रम्यकवर्ष महाविदेहः । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे कियन्तो वर्षधराः प्रज्ञताः कियन्तो सन्दराः पर्वताः प्रज्ञताः कियन्त चित्रकूटाः प्रज्ञप्ताः कियन्तो विचित्रकूटाः कियन्तो दमकपर्वताः कियन्तः काञ्चन पर्वताः कियन्तो वक्षस्काराः कियन्तो दीर्घवैतायाः कियन्तो वृतवैताचाः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! जम्बूद्वीपे द्वीपे पड्वर्षधरपर्वताः एको मन्दरः पर्वतः एकः चित्रकूटः, एको विचित्रकूटः द्वौ यमकपर्वतौ द्वे काञ्चनकपर्वतश ते विंशति वक्षस्कारः, पर्वताः चतुखिरादीर्घतायाः चत्वारो वृत्तचैतादृच्णः एवमेव सपूर्वापरेण जम्बूद्वीपे द्वे एकोनसप्तत्यधिके पर्ववशते भवन्तीत्याख्यायन्ते । जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे क्रियन्ति वर्षधरकुटानि किवन्धि वक्षस्कारकूटानि कियन्ति वैताचकूटानि कियन्ति मन्दरकूटानि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! पट्पञ्चाशद्वर्षपरकूटानि, पण्णवति वक्षस्कारकूटानि त्रीणि पत्तराणि वैदाढचकूटक्षतानि नव मन्दरकूटानि प्रज्ञतानि, एवमेव सपूर्वापरेण जम्बूद्वीपे चत्वारि सप्तपचानि कूटशतानि भवन्तीत्याख्यातम् ? जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे भरते वर्षे कति तीर्थानि प्रज्ञतानि ? गौतम ! त्रीणि तीर्थानि प्रज्ञप्तानि तद्यथा - मागधं वरद:म प्रभास, जम्बूद्वीपे खलु भदन्त ! द्वीपे ऐवते वर्षे कतितीर्थानि प्रज्ञप्तानि ? गौतम 1
"