________________
जम्बूद्वीपप्रनप्तिसूत्र महावलः, महायशाः, महासौख्यः, महानुभावः, पल्योपमस्थितिकः" इत्येषां सडग्रहो वोध्यः, एपां महदिकादिपदानां व्याख्याऽष्टमसूत्रस्थ विजयद्वाराधिपविजयदेवप्रकरणा
द्वोध्या, एतादृशो नीलवन्नाम देवः परिवराति, तेन तद्योगादपि गिरिरयं नीलबानित्युच्यते यद्वा-सव्यवेरुलियामए' सर्ववैडूर्यमयः-सर्वात्मना वैडूर्यरत्नमयः, तेन वैडूर्यरत्नसमानार्थक नीलमणियोगानीला, शेपं प्राग्वत् ।
अथास्य शाश्वतत्वाशाश्वतत्वे पृच्छति-'णीलयंतेजार णिच्चेति' नीलवान यावनित्य इति अत्रेदं सूत्र वोध्यं तथाहि-“अदुत्तरं च णं गोयमा ! णीलबंतेति सासए णामधिज्जे पण्णत्ते णीलवंते णं भंते ! कि सासए असासए ?, गोयमा ! सिय सासए सिय असासए, से केणटेणं सिय सासए सिय असासए ?, गोमाया ! दवट्ठयाए सासए वण्णपज्जवेहिं गंधपज्जवेहिं फासपज्जवेहिं असासए; से तेणटेणं एवं कुच्चा सिय सासर सिय असासए । णीलवंतेणं मंते ! कालओ केवचिरं होइ ?, गोयमा ! ण कयाइ णासी ण कयाइ ण भवइ ण कयाइ ण भविस्सइ यशाः, महासौख्यः, महानुभावः” इन पदों का संग्रह हुआ है इन पदों की व्याख्या जानने के लिये अष्टम सूत्रस्थ विजय दाराधिप विजयदेव का प्रकरण देखना चाहिये' इस कारण हे गौतम ! मैंने इस वर्षधर का नाम "नीलवान्" ऐसा कहा है अथवा यह पर्वत सर्वात्मना वैडूर्यरत्नमय है-इसलिये वैडूर्यरत्न समानार्थक नीलमणि के योग से इसे नीलवान् कहा गया है। यह नीलवान् पर्वत यावत् नित्य है । इसके पहिले यहां “अदुत्तरं च णं गोयमा ! णीलवंते ति सासए णामधिज्जे पण्णते। णीलवंते णं भंते ! किं सासए असासए ? गोयमा ! सासए लिय असासए, से केणट्टेणं सिय सासए सिय असासए ? गोयमा!
घट्टयाए सासए, दण्गपज्जवेहि गंधपज्जवेहिं फासपज्जवेहिं, असासए से तेण टेणं एवं बुच्चह सिय साम्सए, सिय असासए णीलचंतेणं भंते ! कालओ केवचिरं होइ ? गोयमा ! ण कयाइ णासी ण कयाइ ण भवइ, ण कयाइ ण भवि'महाद्युतिकः महाबल', महायशाः महासौरख्या, महानुभावः' से ही सगृहीत थया छ. ये પની વ્યાખ્યા જાણવા માટે અષ્ટમ સૂરસ્થ વિજય દ્વારાધિપ વિજયદેવનું પ્રકરણ જેવું જઈએ એથી હે ગૌતમ! મેં આ વર્ષધરનું નામ “નીલવાન' એવું કહ્યું છે. અથવા આ પર્વત સર્વાત્મના વડૂર્ય રત્નમય છે એથી વિર્ય રત્ન સમાનાર્થક નીલ મણિના ચેગથી આને નીલવાન કહેવામાં આવે છે. આ નીલવાન પર્વત યાવત્ નિત્ય છે. એની પૂર્વે
ही 'अदुत्तरं च णं गोयमा ! णीलवंतेति सासए णामधिज्जे पण्णत्ते । णीलवंते णं भंते ! किं सासए असासए ? गोयमा ! सिय सासए.सिय असासर से केणटेणं सिय सासए सिय असासए ? गोयमा ! दबढणए सासए, पञ्जवेहि गंधपज्जवेहि फासपज्जवेहि असासए से, तेण?ण एवं बुन्चइ सिय सासए, सिय असासए । णीलवंतेणं भंते ! कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! ण कयाई णासी ण कयाइ ण भवइ. ण कयाइ ण भविरसइ, मुवि च भवइय भविस्स