Page Text
________________
२५२
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
देवाथ वोध्याः पद्मवरवेदिकावनपण्ड त्रिसोपानप्रतिरूप कतोरणमूलपदमाष्टोत्तरशतपद्मपरिवारपद्मशेपपद्मपरिक्षेपत्रयवर्णनमपि बोध्यम् । तथैवार्थः- उत्तरकुर्यादि हदनामान्वर्थ:- उत्तरकुरुहूद प्रभोत्तरकुरुड्रदाकारोत्पलादियोगाद् उत्तरकुरु देवस्वामिकत्वाच्च उत्तरकुरुहृदः २ इति । चन्द्रदमनाणि - चन्द्रहृदाकाराणि चन्द्रहृदवर्णानि चन्द्रथात्र देवः स्वामीति तद्योगात्तदधिष्ठितत्वाच्च चन्द्रहृदः ३, ऐरावतं तन्नामकमुत्तरपार्श्ववर्तिभरत क्षेत्रप्रतिरूपकक्षेत्रम् तत्प्रभाणि - तदाकाराणि - आरोपितव्यधनुराकाराणि उत्पलादीनि ऐरावतश्चात्र देवः स्वामीत्यैरायतः, माल्यवद्वक्षस्कारप्रभोत्पलादि योगान्माल्यवदेवस्वामिकत्वाच्च माल्यचदुहूद इति, प्रमाणं 'माण' मानादि प्रमाण भी उसी प्रकार समझ लेवे" वहां के देव की स्थिति एक पल्योपम की कही है । पद्मवर वेदिका, वनपंड, त्रिसोपान प्रतिरूपक, तोरण मूल, एक सो आठ पद्म, पद्मका परिवार, पद्मशेष, तीन पद्म परिक्षेप का वर्णन भी यहाँ कर लेवें । उत्तर कुरु आदि हृदों का 'अन्वर्थ नाम जैसे उत्तर कुरु हृद में उत्पन्न उत्तर कुरु हृद के आकार वाले पद्म के योग से एवं उत्तर कुरु देव स्वामी होने से उत्तर कुरु हृद ऐसा नाम कहा है ।
चन्द्र हृद के प्रभा - के जैसा प्रभा होने से, चन्द्र हृद के आकार वाले होने से, चन्द्र हृद के जैसे वर्ण होने से एवं चन्द्र यहां के देव होने से चन्द्र यहां के अधिष्ठाता होने से चंद्र हृद ऐसा नाम कहा है || ३ ||
ऐरवत नाम वाला उत्तरपार्श्व में भरतक्षेत्र के समानक्षेत्र है । उसकी प्रभावाले, उसके जैसे आकार वाले अर्थात् सजकिए धनुष के जैसे आकार वाले उत्पलादि होने से ऐरावत देव वहां का स्वामी होने से उसका नाम ऐरवत ऐसा कहा है ।
माल्यवान् वक्षस्कार की प्रभा होने से एवं उत्पलादि माल्यवान् के जैसे होने से तथा माल्यवान देव वहां का स्वामी होने से माल्यवान् हृद ऐसा कहा પ્રમાણે સમજી લેવુ. ત્ય'ના દેવની સ્થિતિ એક ચામની કહેલ છે. પાવર વેર્દિકા વનપ’ડ, ત્રિસેાપાન પ્રતિરૂપક, તારણ મૂળ એકસે આઠ પદ્મ, પદ્મોનાપરિવાર, પદ્મશેષ અને ત્રણ પદ્મ પરિક્ષેપતુ' વષઁન પણ હીયાં કરી લેવુ. ઉત્તરકુરુ વિગેરે હેતુ અન્વય નામ જેમ ઉત્તર કુરૂ હદમાં ઉત્પન્ન થયેલ ઉત્તરકુરૂ હદના આકારવાળા પદ્મના ચાગથી તેમજ ઉત્તર કુરૂ હૃદાકાર ઉત્પલ વિગેરેના ચેાગથી ઉત્તરકુરૂ હૃદ એવુ નામ હેલ છે.
ચંદ્ર હની પ્રભાના જેવી પ્રભા હાવાથી ચંદ્ર હૃદના જેવા આકાર હૈાવાથી, ચંદ્ર હૃદના જેવા વર્ણ હાવાથી તેમજ ચંદ્ર તેને દૈવ હૈાવાથી, ચદ્ર તેનેા અધિષ્ઠાતા હેાવાથી ચંદ્રદ એવુ' નામ કહેલ છે. ૩
અરવત નામનુ ઉત્તર પાર્શ્વમાં ભરતક્ષેત્રના સરખુ* ક્ષેત્ર છે. તેની પ્રભાવાળું, તેના આકારવાળુ' અર્થાત્ સજ્જ કરેલ ધનુષના જેવા આકારવાળા ઉત્પલાદિ હાવાથી ભૈરવત ધ્રુવ ત્યાંના અધિષ્ઠાતા દેવ હાવાથી તેમનુ નામ ઐરવત એ પ્રમાણે કહેલ છે.
| SR No. | 009346 |
| Book Title | Jambudwip Pragnaptisutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 803 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 67 MB |