________________
१३७
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवक्षस्कारः सू० १५ निषधवर्षधरपर्वत निरूपणम् कमलानामायामविष्कम्भरूपप्रमाणस्य महापद्मइदगतपद्मेभ्यो द्विगुणत्वेन विरोधापतेः, हृदस्य प्रमाणमुद्वेधरूपं बोध्यम् आयामविष्कम्भयोः पृथगुक्तवादिति, 'अट्ठो जाव तिगिंछिवण्णा' अर्थः नामार्थस्तस्य वक्तव्यः, रा चैवम् अथ केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते इत्यादि प्राग्वत् यावत् यावत्पदेन तत्र बहूनि उत्पलकुमुद सुभगसौगन्धिक पुण्डरीक शतपत्र सहस्र " पत्राणि फुलानि केस रोपचितानि ' इति सङ्ग्राह्यम् । पुष्परजोवर्णानि तेन पुष्परजः प्रधानस्वादयं पुष्परजोहदइत्येवमुच्यते, 'धिई य इत्थ देवी पलिभोवमहिईया परिवस' धृतिश्रात्र देवी अधिष्ठातृदेव परिवसति सा कीदृशी ? इत्याह- महर्द्धिका यावत् पल्योपमस्थितिका 'महर्द्धिका' इत्यारभ्य पल्योपमस्थितिकेति पर्यन्तानां शब्दानामत्र सङ्ग्रहो बोध्यः, सच सार्थोऽष्टमसूत्राद्बोध्यः शेषं प्राग्वत्, 'से तेणद्वेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ तिर्गिछिद्द २' अथ तेनार्थेन गौतम ! एवमुच्यते पुष्परजोहूदः २ इति ॥ ०१५ ||
-
धृति देवी के कमलों का यहां पर भी जानना चाहिये यहां इस प्रमाण शब्द से इनका आयाम विष्कम्भ रूप प्रमाण नहीं समझना चाहिये क्योंकि वह तो महापद्महूदगत कमलों के प्रमाण से द्विगुणा कहा गया है तथा इद का जो यहां प्रमाण कहा गया है वह उद्वेध का प्रमाण कहा गया है ऐसा जानना चाहिये आयाम और विष्कम्भ का जो प्रमाण कहा गया है वह तो पृथक रूप से सूत्रकारने स्वयं ही ऊपर में कह दिया है अर्थ शब्द से " हे भदन्त ! इस जलाशयको आपने किस कारण से तिमिच्छिद्रह ऐसा कहा है यहां गौतम का प्रश्न लिया गया है । इसपर ऐसा प्रभुकी ओर से उत्तर दिया गया है कि हे गौतम! यहां पर तिमिछिद्रह के वर्ण जैसे उत्पल आदि होते हैं तथा (घिई अ इत्थदेवी महिड्डिया जान पलिओचमहिईआ परिवसह, से तेणद्वेगं गोयमा ! एवं बुच्चइ तिगिंछिद्दह्ने २) यहां पर महर्द्धिक यावत् एक पल्योपमकी स्थिति वाली धृती
પદ્મહૃદંગત કમળાની પ્રમાણુ સંખ્યા ૧ કરાડ, ૨૦ લાખ, ૫૦ હજાર ૧ સા ૨૦ જેટલી કહેવામાં આવેલી છે તે ધૃતિ દેરીના કમળાનુ પ્રમાણુ અત્રે આટલું જાણી લેવું જોઈએ, અહીં એ પ્રમાણુ શબ્દથી એમનુ આયામ વિષ્ણુભ રૂપ પ્રમાણુ સમજવુ નહિ જોઈએ. કેમકે તે તે મહા પદ્મહેઇંગત કમળાના પ્રમાણથી ખમણુ કહેવામાં આવેલ છે. તેમજ હદનુ જે અત્રે પ્રમાણુ સ્પષ્ટ કરવામાં આવેલ છે તે તેના ઉદ્વેષનુ પ્રમાણ કહેવામાં આવેલ છે એવું જાણવુ જોઇએ. આયામ અને ષ્કિંલનુ જે પ્રમાણ કહેવામાં આવેલ છે તે તે પૃથક્ રૂપમાં સૂત્રકારે પોતે જ ઉપર સ્પષ્ટ કરી દીધુ છે. અ શબ્દથી હુ ભત! એ જલાશયને આપશ્રીએ શા કારણથી તિગિòિ દ્રઢુ એ નામથી સંખેાધિત કરેલ છે ? ' એવા અત્રે. ગૌતમના પ્રશ્ન ગ્રહણ કરવામાં આવેલ છે. પ્રભુ તરફથી એ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં આ પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે કે હૈ ગૌતમ ! અહીં તિગિષ્ટિ દ્રહના વણુ જેવા ઉપલા વગેરે હાય छे. ते 'धिईअ इत्थ देवी महिड्डिया जाव पलिभोवमहिईआ परिवसइ. से तेणणं
ज० १८