________________
मुनितोपणी टीका, प्रतिक्रमणाध्ययनम्-४
२३३ चतुर्थ कूर्मज्ञाताभ्ययनम् । पञ्चम शैलकराजर्पिज्ञाताध्ययनम् । पष्ठ तुम्बज्ञातम् । सप्तम रोहिणीज्ञातम् । अष्टमम् मल्लीज्ञातम् । नवम माकन्दीपुत्रज्ञातम् । दशम चन्द्रज्ञातम् । एकादश समुद्रनीरस्थदावववृक्षचरित्रयुक्तत्वाधाबद्दज्ञाताध्ययनम् । द्वादशमुदकज्ञाता ययनम् , अन नगरपरिखाजलवर्णनम् । त्रयोदश मण्डूकज्ञाताध्ययनम् । अत्र नन्दनमणिकारष्ठिजीववृत्तान्तवर्णनम् । चतुर्दशें तेतलीप्रधानज्ञाताध्ययनम् । पञ्चदश नन्दिवृक्षाख्यतरुफलवृत्तान्तसम्बन्धान्नन्दिफलज्ञाताध्ययनम् । पोडशममरकड्काज्ञातम् , अमरकका नाम धातकीखण्ड-भरतक्षेत्रराजधानी तत्सम्बन्धात् । सप्तदशमाकीर्णज्ञातम्-आकीर्णा: आकीर्णजातीयाः समुद्रमध्यवर्तिनोऽश्वविशेपास्तत्सम्बन्धात् । अष्टादश सुसुमाज्ञात नाम । एकोनविंशतितम पुण्डरीकज्ञात नामाभ्ययनम् ॥
'वीसाए' विंशत्या 'असमाहिटाणेहि समाधिश्चित्तैकाग्रता-मोक्षमार्गेस्थान, न समाधिरसमाधि , यत्सेवनेन स्वपरोभयमोक्षसुखविच्छेदो जायते (५) शैलकराजर्षि, (६) तुम्बलेप, (७) रोहिणी, (८) मल्लिनाथ, (९) माकन्दी, (१०) चन्द्र, (११) दावववृक्ष, (१२) उदकनाम, (१३) मण्डूक, (१४) तेतलीप्रधान, (१५) नन्दीफल, (१६) अमरकका, (१७) आकीर्णजातीय अश्व, (१८) सुसमा, (१९) पुण्डरीक, इन उन्नीस ज्ञाताध्ययनों की श्रद्वा-प्ररूपणादि में न्यूनाधिकता होने से जो कोई अतिचार किया गया हो तो उससे मैं निवृत्त होता है।
चित्तकी एकाग्रतापूर्वक मोक्षमार्ग में स्थित होने को समाधि कहते है, और इससे विपरीत को असमाधि कहते हैं, उसके बीस स्थान (ज्ञानादिरहित अप्रशस्तभाव वाले स्थान) हैंशर्षि (६) तुमने५, (७) शडी, (८) मारवनाथ, (६) भादी, (१०) य, (११) वृक्ष, (१२) नाम, (13) भ५, (१४) तेतीप्रधान, (१५) नन्दा५७, (१६) अभ२४ ४1, (१७) माहीतीय अश्व, (१८) सुसुभा, (१८) पुरी આ ઓગણીસ અધ્યયનેની શ્રદ્ધા–પ્રરૂપણાદિમાં જૂનાધિકતા થવાના કારણે જે કઈ અતિચાર લાગ્યા હોય તે તેમાથી હુ નિવૃત્ત થાઉ છું”
ચિત્તની એકાગ્રતાપૂર્વક મોક્ષમાર્ગમાં સ્થિત થવું તેને સમાધિ કહે છે, અને તેનાથી વિપરીત સ્થિતિને અસમાધિ કહે છે તેના વીસ સ્થાનકા
