________________
१६८
भावश्यकसूत्रस्य
-
-
-
-
-
-
-
विपर्यासो मनोविपर्यासस्तत्र मा मनोवे पर्यासिकी तया, 'पाणमोअणविपरि आसिआए' स्वप्ने पानश्च भोजनच पानभोजने तयोविपर्यासापान भोजनादिसेन तन भवा पानमोजनौपर्यासिकी तया हेतुभूतया विराधनया, 'जो' यः 'मे' मया, 'देवसियो' देवसिका 'अइयारो' __ अतिचारः, 'फओ' कृता-सम्पादितः 'वस्स' इत्यादि भाग्वत् ।
नन्वयमतिचारो न प्राप्नोति पतिपिद्धत्वादिवास्वापस्येति ? अत्रोच्यते यद्यपि पतिपिद्धो दिवास्वापस्तथाप्येतद्वचनसामादध्वश्रान्तादीना नासो पतिपिद्ध इति गम्यते ॥ इतित्वग्वनाविचारमतिक्रमणम् ॥ मू० ३ ॥
गत त्वग्वर्तनाऽतिचारमतिक्रमण सम्मति गोचराविचारमतिक्रमणममि धीयते-'पडिकमामि गोयर०' इत्यादि । आहार पानीके सेवन रूप विराधना के कारण मुझ से जो अतिचार किया गया हो 'तस्स मिच्छा मि दुक्कड' ।
यद्यपि साधुओं के लिये दिनमें शयन का निषेध है तो भी यहा पर शयन सम्बन्धी दैवसिक अतिचार बताने से यह सिद्ध होता है कि विहार आदि से अधिक थकावट आजाने पर या अन्य अनिवार्य कारणों से यदि दिन में सोया जाय तो ऐसी अवस्था के लिये उक्त देवसिक अतिचार बताये हैं ॥ सू० ३ ॥
इस प्रकार शयन सम्बन्धी अतिचारों का प्रतिक्रमण कह कर अब गोचरी के अतिचार सम्बन्धी प्रतिक्रमण कहते हैं-- 'पडिकमामि गोयर० इत्यादि। સાથે સમાગમ, પ્રેમપૂર્વક સ્ત્રીનું જેવુ, મનને વિકાર, તથા આહાર-પાણીના सेवनका विराधना २0 भाराथा २ मतियार या डाय 'तस्स मिच्छा मि दुकड'
યદ્યપિ સાધુઓને માટે દિવસમાં સુવાનું નિષેધ છે તે પણ શયન સબ ધી દેવસિક અતિચાર બતાવવાથી એ સિદ્ધ થાય છે કે વિહાર -આદિથી ખૂબ થાકી જવાના કારણે અથવા બીજા અનિવાર્ય કારણથી દિવસે સુવુ પડે તે આવી અવસ્થાને માટે ઉપર કહેલ દેવસિક અતિચાર બતાવેલ છે (સૂ૦ ૩)
આવી રીતે શયન સંબધી અતિચારના પ્રતિક્રમણ કહીને હવે ગોચરીના मतियार समधी प्रतिभा डे - 'पडिकमामि गोयर० 'इत्यादि'
