Page Text
________________
मुनितोपणी टीका 'काउस्मग्ग' कायस्य-शरीरस्य उत्सर्गम् अतिचारविशुद्रये त्याग 'ठामि' 'तिष्ठामि स्थापयामीत्यर्थः यद्वा करोमीत्यर्थः । अथवा 'काउस्सग्ग' इत्य-त्राऽऽप॑त्वात्तृतीयार्थे द्वितीया, तेन कायोत्सर्गेणार्थात् कायोत्सर्ग कृत्वा तिष्ठामीत्यर्थः । ननु कथमेतावन्मामर्थ्य कायोत्सर्गस्य वर्णित ? मिति चेदुच्यते यत साक्षात्तीर्थकरैरेवाय मोक्षमार्ग मोक इति, एव च सति साविचारस्य धामण्ययोगस्याऽऽत्मनो बोचतरीकरण-मायश्चित्तकरण-विशोधीकरण-विशल्यीकरण-पापकर्मनिर्यातनान्यविचारनिवृत्तिस्वरूपाण्येवेत्यतिचारनिवृत्त्यर्थं कायोत्सर्ग करोमीति पर्यवसन्नोऽर्थः । न च सर्वथा, किं तर्हि ? तदाह-' अन्नत्य ' अन्यत्र विना 'ऊससिएण' ऊ श्वसनम् उच्चसित, नपुमके भावे क्तस्तेन उन्यास विने.त्यर्थ , एवमग्रिमापि उतीयान्तै. सहाऽन्यत्रेत्यस्य सम्बन्यो योज्यः । 'नीस
सिएण' निश्वसितेन-निश्वसितम्घासमोक्षण तेन, कासिएण' -कासितेन कासेन। 'छीएण' क्षुतेन भुतं नासिकाऽभिघातजन्याऽऽकस्मिकसशब्दाऽनिलनिस्सरण 'दछि रिति, 'डिक्के ति च प्रसिद्ध ('हा छी' इति भापायाम् ) तेन । 'जभाइएण' जृम्भितेन=जृम्भा आलस्यजनितो मुखज्यादानपूर्वकतद्वाराऽऽन्तरपवनविनिर्गमस्तेन। 'उड्डएण' उद्घारितेन उड्ड्ड इत्यस्य देशिशब्दलादुद्गारितमर्थ ,उद्गारित चोद्गार:कण्ठगर्जनाऽपरपर्यायः, उद्वमनप्रभेदस्तेन । 'चायनिसग्गेण वातनिसर्गेण वातस्य= करने के लिये मैं कायोत्सर्ग करता है, किन्तु इसमे श्वास का लेना तथा निकालना, खाँसना, डीकना, जभाई लेना, डकारना, अपानवायु का निकलना, पित्तप्रकोप आदिसे चक्करका आना, मृ का आना, -વિગેરે પાપ (આઠ) કર્મોનો નાશ કરવા માટે હું કાત્સર્ગ કરૂ છુ પણ એમાં શ્વાસ લે તથા મૂક, ખાસી ખાવી, છીંક ખાવી, બગાસુ ખાવુ એડ કાર ખા, અપાનવાયુના સ્ત્રાવ થ, પિત્તપ્રકોપથી આ ધારા આવવા મૂરછ
१- दृष्ट हि सर्मकस्यापि धातो. कचिदर्मकत्व यथा, काव्यप्रकाशे द्वितीयोल्लासे-'विपयविभागो न प्राप्नोती'-ति । अकर्मकस्यापि च सकर्मकत्व यथा-' यथा शत्रु जयति भार वहती'-त्यादि च ।
२- अन्तर्भावितण्यर्थत् स्था-धातोः स्थापयामीत्यर्थः ।।
३- 'कुर्द खुर्द गुर्द गुद क्रीडायामेव' इत्यवग्रहणेन 'परा भुवोऽवज्ञाने, इत्यत्राऽवज्ञानग्रहणेन च धातूनामनेकार्थत्वाल्पनात् करोमीत्ययः ।।
| SR No. | 009344 |
| Book Title | Aavashyak Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 575 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_aavashyak |
| File Size | 15 MB |