Page Text
________________
सुबोधिनी टीका. देवकृत समवसरणभूमिसंमार्जनादिकम्
मान्-सारान् पुद्गलान् पर्याददते, पोदाय द्वितीयमपि-द्वीतीयवारमपि ईप्सितसंवर्तकवातनिर्माणार्थम् वैक्रियसमुद्घातेन समबध्नन्ति, समवहत्य संव तकवातान्-संवर्तकनामकपवनान विकुर्वन्ति-वैक्रियशक्तयोत्पादयन्ति, सःवक्ष्यमाणगुणसम्पन्नः, यथानामकः कोऽपि धृतिकदारका-भरणं भृतं, तदस्यास्तीति भृतिक:-कर्मकरः-भृत्यः, तस्य दारकः-पुत्री भृनिकदारका-भृत्यपुत्रः, स्थान म कीदृशः ? इत्याह तरुणः-योजनसम्पन्नः, यद्वा-वरुणः प्रवधेमानव याः. ननु दारका प्रवर्धमानवयस्को भवत्येवेति दारकोपादानेनैव तदर्थलामे तदर्थ व्यर्थ तद्विशेषणमिनिचेत्, श्रृयताम्-आसन्नमृत्युदारकस्य वधमानवयस्कत्वा भावाद् विशिष्टसामयाभावाच तरुणः-प्रवर्धमान या इति विशेषणोपादा-. इन्हीं के यथा सूक्ष्म-सारभृत पुदगलो को ग्रहण किया. ग्रहण करके ईप्सित संवर्तक वायु के निर्माणार्थ द्वीतीयवार भी, वैक्रिय समुदघात किया. वैक्रिय समुद्घात करके संवर्तक नामक वायु की उन्होंने विकुर्वणा की अर्थात् अपनी वैक्रियशक्ति द्वारा उसे उत्पन्न किया. इन वक्ष्यमाण गुण सम्पन्न जैसे कोई एक भृत्य का पुत्र हो, और वह तरुण-यौवन संपन्न
अथा प्रवर्धमान वयवाला हो, यहाँ ऐसी प्रशंका हो सकती है कि जो दारक होता है-वह प्रार्धमान वयवाला होता ही है. फिर यहां पर " प्रवर्धमानश्याः ऐसे विशेषण की क्या आवश्यकता थी. क्यों कि दारक पर से ही प्रवधमानयरूप अर्थका लाम हो जाता हैं. अतः यह रखनेका क्या प्रयोजन है ? तो इसका उत्तर ऐसा है की जिस दारक की मृत्यु आसन्न है उसमें प्रवर्धमानवयस्कता का अभाव होता है और विशिष्ट सामथ्ये का भी अभाव होता है-इसी कारण यहां नरुण-"पवर्षमा સારભૂત પુદગલેને ગયણ કર્યા. ગ્રડણ કરીને ઈસિત સંવર્તક વાયુના નિર્માણ માટે બીજી વખત પણ વિકિય સમુદ્રઘાત કર્યો. વિકિય સમુદઘાત કરીને સંવર્તક નામના પવનની તેમણે વિફર્વણા કરી એટલે કે પિતાની ક્રિશક્તિ વડે તેને ઉત્પન્ન કર્યા. જેમ કોઈ ઉપર કહ્યા મુજબ ગુણોથી સંપને ભત્વદારક હોય અને તે તરુણ–ચોવન સંપન્ન હોય કે પ્રવર્ધમાન વયવાળ હોય. અહીં આ જાતની શકો ઉદ્દભવી શકે છે
२४ हाय छ. अवध भानवयवाणी तो जय छ. पछी मडी प्रवर्धमानव पाः આ જાતના વિશેષણની શી આવશ્યકતા હતી. ? કેમકે દારક પદથી જ પ્રધાન વય ૨૫ અર્થનું જ્ઞાન થઈ જ જાય છે. એટલે આ પદ એક રીતે નિરર્થક જ કહેવાય. તા આને જવાબ આ પ્ર પણ છે કે જે દારકનું મરણ એકદમ પાસે આવી ગયું હોય તમાં પ્રવર્ધમાન વયસ્કતાને અભાવ હોય છે અને તેમાં વિશિષ્ટ સામર્થ્યને પણ मलाप राय छ. मेथी १ मही तरुण मटे प्रवर्धमानवया' मा विशेषा भाषामा मा०यु छ. 'यगवान' मा विशेषगथी महो पातनी पटता ४२
| SR No. | 009342 |
| Book Title | Rajprashniya Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 721 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_rajprashniya |
| File Size | 55 MB |