________________
सुबोधिनीटीका सू. १५ भगवद्वन्दनार्थ सूर्याभस्य गमनव्यवस्था रत्तासोगेइ वा रत्तकणवीरेइ वा रत्तबंधुजीवेइ वा भवे एयारूवेसिया? णो इणसमटे, तेणं लोहियामणी इत्तो इतराए चेव जाव वण्णेणं पण्यत्ता ॥ सू० १६ ॥
छाया--तत्र खलु ये ते नीलमणयस्तेपां खलु मणीनामयमेतद्रपो वर्णावासः प्रज्ञप्तः, स यथानामको भृङ्ग इति वा भृङ्गपत्रमिनि वा शुकइति वा शुकपिच्छमिति वा चाष इति बा चापपिच्छमिति वा नोलीनि वा नोलीभेद इति वा नीनीगुटिकेति वा श्यामाकमिति वा उच्चन्तग इति वा वनराजीति वा ह्वावपनामिति वा मयूरग्रोवेति वा अनसोकुपुममिति वा बागकुमुम
'तत्थ ण जे ते नीला मणी' इत्यादि । ' सूत्रार्थ-(तत्थ णं जे ते नीला मणी' इन पांचवर्ण वाले मणियों में जो नीलवर्ण वाले मणी हैं (तेसि णं मणीणं इमे एयारूवे वण्णावासे पण्णत्ते) उन मणियों का यह इस प्रकार वर्णावास कहा गया है-(से जहा नामए मिंगेइ वा, भिंगपत्तेइ वा, सएह वा, सुयपिच्छेइ वा, चासेई वा, चासपिच्छेइ वा) जैमा नीला भृङ्ग होता है, भृङ्गपत्र होता है, शुक होता है, शुक की पंच होता है, चाब होता है, चाष पंख होता है, (णीलीइ वा, गीलीभेएइ वा, शीलं गुलियाइ वा, सामाएइ वा उच्चतेह वा, हगराईइ वा, हलघरगेइ वा) नीली होती है, नोलो भेद होता है, नीलीगुलिका होती है,-उयामाक होना है, दन्तराग होता है. वनराजी होती है, हलधर वसन होता है, (मोरग्गीवाइ वा. अयसिकुसुमेइ वा, बाणकुसुमेइ वा, अंजजणकेमिया- कुसुमेइ चा, निलु। 'तत्य णं जे ते नीलामणी' इत्यादि ।
सूत्रार्थ-(तत्थ णं जे ते नीलामणी) २ पांय १[वा मणिमोमांथा रे नीतgan मणिगो छ, (तेसिणं, मणीणं इमे एयारूवे वण्णावासे पणत्ते) ते भीमानी पर्यावास-२-२, प्रमाणे ४वामा माव्ये! छ. (से जहानामए भिंगेइ वा. भिंगपत्तेइ वा, सुएइ वा, सुयपिच्छेइ वा, चासेइ वा, चासपिच्छेद का) જે નીલેલંગ હોય છે, ભંગપત્ર હોય છે. શુક હોય છે, શુકની પાંખ હોય છે. याप साय छ, यापनी पांगी डाय छ, (गीलीइ. वा, णीलीभेएइ वा, णीली गुलियाइ वा, उच्चतेह वा, वणराईइ वा, हलधरंवसणेइ वा) नदी डाय छ, નીલીભેદ હોય છે, નીલગુલિકા હોય છે, શ્યામાક હોય છે, દંતરાગ હોય છે, વનરાજી डाय छ, सध२ क्सन डाय छ, (मोरग्गीवाइ ग, अयसि कुसुमेह वा वागकुसमेह था, अंगणकेसिया कुसुभेइ वो, णीलासोगेइ वा, णीलबंधुजीवेइ वा) મોરની ડિક હોય છે, અળસીનું પુષ્પ હોય છે, વણ કુસુમ હોય છે, અંજન કેશિકાનું