________________
૨૧૮
राजश्रीयमत्र
यमलयुगल यन्त्रयुक्तमित्र, याची - सहस्रमालनिक, रूपकसहस्रकलितं, भासमानं वा भास्यमानं चक्षुर्लोकनश्लेयं, शुभस्पर्श सभीकरूपं, घण्टावलिचलितमधुरमनोहरस्वरं शुभं कान्तं, दर्शनीयं निपुणोचितदेदीप्यमानमणिरत्नघटिकाजालपरिक्षिप्तं, योजनशतसहस्रवितीर्ण दिव्यं गमनसज्ज शीघ्रगमनं नाम' इत्येतस्पदस हो बोध्यः, एषां व्याख्याऽनन्तरपूर्वमूत्रे कृता । दिव्यं प्रधानं यान विमानं चिकर्तु वैक्रिययोत्पादयितुं प्रवृत्तः - व्यापृतः चापि अभूत् । तत:- यानविमानविकरणप्रवृत्ती भवनानन्तरम् खलु सः पूर्वोक्तः आभियोगिकदेवः, तस्य अनेकस्तम्भशत संनिविष्टत्वादिविशेषणविशिष्टस्य दिव्यस्य यानविमानस्य त्रिदिशिअनुपदं वक्ष्यमाणासु तिसृषु पूर्व-दक्षिणोत्तरासु दिक्षु, 'तिदिसि' इत्यत्रानुस्वारःमाकृतत्वात्, तिसृणां दिशां समाहारस्त्रिदिक तस्मिन् त्रीणि- त्रिसंख्यकानि त्रिसोपानप्रतिरूपकाणि त्रयाणां सोपानानाम् - आरोहावरोहसाधनानां समाहारः त्रिसोपानं - सोपानपङ्क्तिहुत्वे त्रिसोपानानि एकैकस्यां दिशि तिस्रस्तिस्रः सोपानपङ्क्यः, तान्येव प्रतिरूपकाणि - इन्दराकारसम्पन्नानि, अत्र प्राकृतत्वाद्विशेषणपरप्रयोगोऽवसेयः । विकरोति वैक्रियशक्तयोत्पादयति, दिकत्रयक्रममाहकसहस्र से कलित, भासमान, श्रत्यन्त - चक्कीला, देखते ही आखों में समा जाने वाला, कोमल स्पर्शवाला, सभीक रूपयुक्त, चंचल - घंटाओं की मधुर ध्वनि से वाचालित, इत्यादि शीघ्रगमनान्त विशेषणों वाले प्रधान यानविमान को वैक्रिय शक्ति से निष्पन्न करने के लिये प्रवृत्त भी हो गया. यानविमान के इन सब विशेषणों को व्याख्या इस सूत्र से अनन्तर सूत्र में की गई है. जब उस यान विमान को करने में वह प्रवृत्त हो गया. -तब उसने स्तंभशतसंनिविष्टत्व आदि विशेषणों वाले दिव्य यानविमान की तीन दिशाओं में- पूर्व, दक्षिण, उत्तर इन दिशाओं में तीन २ सोपानपंक्तियां जो कि कार में बडी सुन्दर थीं विकुर्वित की -क्रिय शक्ति द्वारा ઉત્તમ હિરાઓની વેદિકા ખનેલી છે તેવા તેમજ ચલાવનારાની જગ્યાએ સમાન આકાર વાળા એ વિદ્ય:ઘરોની પ્રતિકૃતિ વાળા સૌકડા કિરણેથી પ્રકાશતા, રૂપક સહસ્રથી કલિત, ભાસમાન ખૂબ જ ચમકતુ. જોતાની સાથે જ જે આંખેામાં સમાવિષ્ટ થઈ જાય છે તેવા કામળ સ્પર્શીવાળા સશ્રીકરૂપ યુકત ચંચળ ઘટાએની મધુર ધ્વનીથી શષ્ઠિત ——વગેરે શીઘ્રગમનાંત વિશેષણા વાળું પ્રધાન યાન વિમાનને વૈક્રિય શક્તિથી નિષ્પન કરવા માટે પ્રવૃત્ત થઇ ગયા. યાન વિમાનના આ ખધા વિશેષણાની વ્યાખ્યા બીજા સૂત્રમાં કરવામાં આવી છે. જ્યારે તે યાન વિમાનને તૈયાર કરવામાં પરોવાઇ ગયા. ત્યારે તેણે તે ઘણા રોકડા થાંભલાઓથી યુક્ત વગેરે વિશેષણા વાળા દિવ્ય ચાન વિમાનની ત્રણ દિશાએ માં-પૂર્વ દક્ષિણ અને ઉત્તર આ દિશામાં ત્રણ ત્રણ સેાપાન (સીઢી) પતિએ કે જે આકારમાં ખૂખ જ સુંદર હતી—વિકુતિ કરી.