Page Text
________________
प्रज्ञापनासूत्र टीका-अथोपपातगतं किञ्चिद् वैशिष्टयं प्रतिपादयितुमाह-'अह भंते ! असंजयभवियदव्वदेवाण' हे भदन्त ! अथ-असंयतभव्यद्रव्यदेवानाम्-असंयता:-चरणपरिणामरहिता ये भव्याः-देवत्वयोग्यतावन्तः, अत एवाह द्रव्यदेवाः, तथा च असंयताश्च ये भव्यास्ते च ते द्रव्यदेवाश्चेति असंयतभव्य द्रव्यदेवास्ते चात्र मिथ्यादृष्टय एवाभव्या भव्यावा श्रमणगुणधारिणः सकल सामाचार्यनुष्ठानवन्तो व्यलिङ्गधारकाः असंयतभव्यद्रव्यदेवपदेन अवसेयाः, तेपामप्यत्र निखिलवेवल क्रियाप्रभावात् उपरितनौवेयकेपु उत्पादसंभवात्, अग्रे वक्ष्यमाण उपरितनग्रैवेयकेधूपपातो नो विरुद्धः, नतु तत्पदेन असंयत सम्यग्दृष्टयो ग्रहीतव्याः, सम्यग्दृष्टीनां देशविरतानामपि उपरितनग्रैवेयकेषु उत्पादासंभवात्, देशविरत श्रावकाणामपि अच्युतादूर्ववासियों में, उत्कृष्ट अच्युत कल्प में (एवं आभिओगाण वि) इसी प्रकार आभियोगिकों का भी (सलिंगीण सणवावण्णगाणं जहण्णेणं भवणवासीसु, उक्कोसेणं उवरिमगेविज्जएस्सु) स्वलिंगी, दर्शन का वमन कर देने वालों का जघन्य भवनवासियो में, उत्कृष्ट ऊपरी अवेयकों में
टीकार्थ-अव उपपात संबंधी कुछ विशेष वक्तव्यत्ता प्ररूपित की जाती है
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! असंयत भव्य द्रव्य देव अर्थात् जो चारित्र परिणाम से रहित किन्तु देव पर्याय की योग्यता वाले होने के कारण द्रव्य देव हैं। यहां मिथ्यादृष्टियो का ही ग्रहण करना चाहिए, चाहे वे भव्य हो अथवा अभव्य हों। वे श्रमणगुणधारक हों, सकल सामाचारीका अनुष्ठान करने वाले एवं द्रव्यलिंगधारी हों वही असंयत भव्य द्रव्य देव यहां समझने चाहिए। केवल समस्ल क्रियाओं के प्रभाव से उनका ऊपरी अवेयको में उत्पाद हो सकता है । अतएव आगे कहा जाने वाला ऊपरी अवेयको में उपपात विरुद्ध नहीं है। इस शब्द से असंघतलव्यदृष्टियो का ग्रहण नहीं करना चाहिए। सम्यग्दृष्टियों पाय (सलिंगीणं दसणवावण्णगाणं जहण्णेणं भवणवासीसु, उकोसेणं उबरिम गेविज्जएसु) स्पति, દર્શનનું વમન કરી દેવાવાળાઓના જઘન્ય ભવનવાસિયમાં ઉત્કૃષ્ટ ઉપરશૈવેયકમાં
ટીકાથ– હવે ઉપપાત સંબધી કાંઈક વિશેષ વક્તવ્યતા પ્રરૂપિત કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! અસંયત ભવ્ય દ્રવ્ય દેવ અર્થાત્ જે ચારિત્ર પરિ ણામથી રહિત કિન્તુ દેવપર્યાયની ગ્યતાવાળા હોવાને કારણે દ્રવ્ય દેવ છે. અહીં મિ દષ્ટિનું જ ગ્રહણ કરવું જોઈએ. પછી તે ભવ્ય હોય અથવા અભવ્ય હોય તેઓ શ્રમણ ગુણધારક હય, સકલ સામાચારીનું અનુષ્ઠાન કરનારા દ્રવ્ય લિંગધારી હોય, તજ અસ યત ભવ્ય દ્રવ્યદેવ અહીં સમજવા જોઈએ. કેવળ સમસ્ત ક્રિયાઓના પ્રભાવથી તેમના ઉપરના ઐકેમાં ઉત્પાદ થઈ શકે છે.
તેથી જ આગળ કહેવામાં આવનારા ઉપરી ધ માં ઉ૫પાત વિરૂદ્ધ નથી. આ શથી અસ યત : મદષ્ટિઓનું ગ્રહણ ન કરવુ જોઈએ. સમ્યગ્દષ્ટિનુ કે જે દેશ વિરત
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |