Page Text
________________
प्रज्ञापनासूत्रे यावद् नो उदीर्णानि अपितु उपशान्तानि भवन्ति, स तीर्थकरत्वं नो लभेत तथा यस्थ रत्नप्रभापृथिवी नैरयिकस्य चक्रवर्तिनामगोत्राणि कर्मादीनि उदीर्णानि नोपशान्तानि भवन्ति से चक्रवर्तिवं लभते, यस्य पुनारत्नप्रभापृथिवी नैरयिकस्य चक्रवर्तिनामगोत्राणि कर्मादीनि नोदीर्णानि अपितु उपशान्तानि भवन्ति स चक्रवर्तित्वं नो लभते इति भावः, गौतमः पृच्छति-'सकरप्रभापुढविनेरइए अतरं उचट्टित्ता चट्टित्तं लभेना?' हे भवन्त ! शर्कराप्रभापृथिवी नैरयिकः शर्कगप्रभापृथिवी नरयिकेभ्योऽनन्तरवृत्तव किं चक्रवर्तित्वं लभेत ? भगवानाह-गोयमा !' हे गौतम ? 'णो इगहे समढे' नामर्थः समर्थः नोक्तार्थो युक्त्योपपन्नः, ‘एवं जाव अहे सत्तमापुढविनेग्इए' एवम् - शर्कराप्रभापृथिवी नैरयिकोक्तरीत्या यावत्-चालुकाप्रभापृथिवी नायिका, पङ्कप्रभापृथिवी नैरयिकः, धूमप्रभापृथिवी नैरयिका, तमःप्रभापृथिवी नैरयिकः, अधःसप्तमपृथिवी नरयिश्च स्वस्त्रभवेभ्य उद्वर्तनान्तरं नो चक्रउदय में नहीं आया है, किन्तु उपशान्त है, वह तीर्थंकर नहीं होता है। उसी प्रकार रत्नप्रभा पृथ्वी के जिस नारक के चक्रवर्ती नामगोत्र आदि उदय में आए हैं उपशान्त नहीं है, वह चक्रवर्ती होता है, जिस रत्नप्रभा पृथ्वी के नारक के चक्रवर्ती नामगोत्र आदि बद्ध नहीं हुए, उदय में नहीं आए, बल्कि उपशान्त है, वह चक्रवर्ती नहीं होता है। ____गौतमस्थामी-हे भगवन् ! क्या शर्करामभा का नारक अनन्तर उद्वर्तन करके चक्रवती पद प्राप्त करता है ?
भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है ।
इसी प्रकार शकराप्रभा पृथ्वी के विषय में जो कहा है उसी के अनुसार चालुकाप्रमा पृथ्वी का नारक, पंकप्रभा पृथ्वी का नारक, धूमप्रभा पृथ्वी का नारक, तमःप्रभा पृथ्वी का नारक और अधःसप्तम पृथ्वी का नारक भी अपने अपने भव से अनन्तर उहतना करके चक्रवर्तीपन नहीं पाता है, क्योंकि કરે છે અર્થાત્ તીર્થંકર થાય છે, જે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકના તીર્થ કર ગોત્રબદ્ધ થી થયેલ યાવત્ ઉદયમાં નથી આવેલ પણ ઉપશાન્ત છે, તે તીર્થકર નથી થતા. એજ પ્રકારે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના જે નારકના ચક્રવર્તી નામ ગોત્ર આદિ ઉદયમાં આવેલ છે–ઉપશાન્ત નથી થયેલ તે ચકવી થાય છે, જે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકના ચક્રવતી' નામ નેત્ર આદિ બદ્ધ નથી થયેલ, ઉદયમાં નથી આવેલ, પરન્ત ઉપશાન્ત છે, તે ચક્રવર્તી નથી થતા
શ્રીગૌતમસ્વામી-ભગવન! શું શર્કરપ્રભાના નારક અનનતર ઉદ્વર્તન કરીને એકતા પદ પ્રાપ્ત કરે છે -
શ્રીભગવાન -ગૌતમ! એ અર્થ સમર્થ નથી.
એ જ પ્રકારે-શર્કરપ્રભા પૃથ્વીના વિષયમાં જે કહયું છે તેના અનુસાર વાલુકા પ્રજા પૃથ્વીના ન ૨ક, પંકપ્રભા પૃથ્વીના નારક, ધૂમપ્રભા પૃથ્વીના નારેક તમ પ્રભા પૃથ્વીની બારક, અને અધિક સપ્તમ પૃથ્વીના નાક પણ પિત પત ના ભાવથી અનન્તર ઉદ્દલ
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |