Page Text
________________
प्रशापनासूत्र तीति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! भागारभावमायाए वा सिया पलिभागभावमायाए वा सिया' आकारभावमात्रया या स्यात्, प्रतिभागभावमात्रया वा स्यात् तथा च नीललेश्या कापोतलेश्या सन्निधौ तदा कारतया तत्प्रतिविम्विततया वा भासते न तु तद्रूपतया परिभासते तस्याः नीललेश्यायाः स्वस्वरूपायरित्यागात् तदाह-नीललेस्साणं सा णो खलु सा काउलेस्सा' परमार्थतो नीरलेश्यैव खलु सा भवति नो खलु सा कापोतलेश्या भवति, केरलं सा नीललेश्या 'तत्यगया ओसकाई वा' तत्र स्वस्वरूपे गता-स्थिता सती अवष्वष्कते-तदाबारभावमात्रधारणेन तत्प्रतिविम्यानधारणेन वा उत्वकते-उत्सर्पतिनीललेश्यापेक्षया कापोतलेश्शयाः किञ्चिद् विशुद्धत्वात् तदाकारभावमात्रम् प्रत्प्रतिविम्बभावमात्रं वा दधाना पती मनाग विशुद्धा व्यपदिश्यते, तदुपसंहरनाह-'से एएण्टेणं गोयमा! एवं वुच्चइ-नोललेस्सा काउलेसं पप्प णो तास्वत्ताए जाब सुबो शुज्जो परिणाइ' हे गौतम! तत्-अथ एतेनार्थेन एवम्-उक्तरीत्या उच्यते यत्-नीललेश्या कापोतलेश्यां प्राप्य-आसाद्य रस और स्पर्श के रूप में परिणत नहीं होती ?
भगवान्-हे गौतम ! आकार भाव मात्र से परिणत होती है या प्रतिभागभावमात्र ले परिणत होती है, वास्तविक रूप में नहीं ! अर्थात् नोलले श्या कापोतलेश्या के सान्निधान से कापोतलेश्या की छाया मात्र को धारण कर लेती है अथवा कापोतलेल्या का प्रतिविम्ब मान उसपर पड़ता है। मगर नीललेश्या अपने स्वरूप का परित्याग नहीं करती, कापोतलेश्या का प्रतिविम्ब पडने पर भी नीललेश्या वस्तुतः नीललेश्या हो बनी रहती है, यह बदल कर कापोतलेश्या नहीं बन जाती! वह अपने मूल स्परूप में काया रहती हुई कापोतलेश्या के संसर्ग से किंचित विशुद्ध कहलाती है। इस हेतु ले हे गौतम! ऐसा कहा जाता है कि नीललेश्या, तापोललेच्या को प्राप्त होकर उसके स्वरूप में, उसके वर्ण, गंध, रस और स्पर्श के रूप में परिणत नहीं होती है, इसी प्रकार कापोतलेश्या લેશ્યાને પ્રાપ્ત કરીને તેના સ્વરૂપમાં અર્થાત્ કાપોતલેશ્યાના વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શના રૂપમાં પરિણત નથી થતી?
શ્રી ભગવાન ગૌતમ! આકાર ભાવ માત્રથી પરિણત થાય છે, અગર પ્રતિભાગ ભાવ માત્રથી પરિણત થાય છે, વાસ્તવિક રૂપમાં નહીં અર્થાત્ નીલલેશ્યા કાપતલેશ્યાના સંનિધનથી કાતિલેશ્યાની છાયામાત્રને ધારણ કરી લે છે, અથવા કાતિલેશ્યાનું પ્રતિબિમ્બ માત્ર તેના પર પડે છે. પણ નીલલેશ્યા પોતાના સ્વરૂપનો પરિત્યાગ નથી કરતી. કાપોતલેશ્યાનું પ્રતિબિમ્બ પડવાથી જ નલલેશ્યા વસ્તુતઃ નીલલેશ્યા જ બની રહ્યું છે તે બદલાઈને કાપોતલેશ્યા નથી બની જતી. તે પોતાના મૂળ સ્વરૂપમાં કાયમ રહેન કાપતલેશ્યાના સ્પર્શથી કિચિત વિશુદ્ધ કહેવાય છે. એ હેતુથી છે ગૌતમ ' એમ કહી છે કે નીલલેશ્યા કાપોતલેશ્યાને પ્રાપ્ત થઈને તેના સ્વરૂપમાં, તેના વર્ણ, ગંધ, ***
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |