Page Text
________________
प्रज्ञामात्रे
१०८
ओहियाणं तिरिक्खजोणियाण' यथा औधिकानाम् - समुच्चयजीवानां कृष्णलेश्यादीनामल्पबहुत्वमुक्तं तथैव पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक विशेषणामपि अल्पबहुत्वं वक्तव्यम्, 'नवरं काउलेस्सा असंखेज्जगुणा' नवरम् - समुच्चयापेक्षया विशेषस्तु कापोतलेश्याः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका असंख्येयगुणा भवन्तीति बोध्यम्, पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां सर्वसंख्ययापि असंख्यातत्वात् कापोतलेश्यानाम संख्यातगुणत्वमेव नतु अनन्तगुणत्वमिति, 'संमुच्छिम पंचेंदिय तिरिक्खजोणियाणं जहा उकाइयाणं' संमूर्च्छिमपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां कृष्ण लेश्यादीनामल्पबहुत्वं यथा तेजस्कायिकानामुक्तं तथा वक्तव्यम्, तथा च तेजस्कायिकानामित्र संमूच्छिम पञ्चेन्द्रियतिरश्वामप्याद्य लेश्यात्रय मेवाच सेयम् 'गन्भयकंजियपंचिदियतिरिक्खजोणियाणं जहा ओहियाणं तिरिक्ख जोणियाणं' गर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां कृष्णले श्यादीनामल्पबहुत्वं यथा औधिकानां समुच्चयानां तिर्यग्योनिकानामुक्तं तथैवा वसेयम्, 'नवरं काउलेस्सा संखेज्जगुणा' नवरं - पूर्वोक्तौधिकापेक्षा विशेषस्तु तेजोलेश्या
भगवान् - हे गौतम! जैसे कृष्णादि लेश्या वाले समुच्चय तिर्यचो का अल्प बहुत्व कहा है, उसी प्रकार पंचेन्द्रिय तिर्थचों का भी अल्पबहुत्व समझना हिए | विशेषता इतनी है कि कापोत लेश्या वाले पंचेन्द्रिय तिर्यच असंख्यातगुण हैं तात्पर्य यह है कि सभी पंचेन्द्रिय तिर्यच मिल कर भी असंख्यात ही हैं, अतएव कापोतलेश्या वाले भी अधिक से अधिक असंख्यात ही हो सकते हैं, अनन्त नहीं हो सकते ।
संमूर्छिमपंचेन्द्रियनियैचों का कृष्णलेश्या आदि के आधार पर अल्पबहुत्व तेजस्कायिकों के अल्पबहुत्व के समान समझना चाहिए। इस प्रकार संमूर्छिमपंचेन्द्रि यतियैचों में भी तेजस्कायिकों के समान तीन लेश्याओं का अस्तित्व होता है
गर्भज पंचेन्द्रियतिर्यचों का अल्पवत्व समुच्चय पंचेन्द्रिय तियेचों के समान जान लेना चाहिए । समुच्चय पंचेन्द्रिय तिर्यंचों की अपेक्षा गर्भज पंचे
શ્રી ભગવાન્−હે ગૌતમ ! જેવુ' કૃષ્ણ આદિ લેશ્યાવાળા સમુચ્ચય તિય ચેનું અલ્પમહુત્વ કહ્યુ છે, એજ પ્રકારે પાંચેન્દ્રિય તિય ચાતુ પશુ અલ્પમર્હુ સમજવુ' જોઈ એ. વિશેષતા એટલી છે કે કાપેાતલેશ્યાવાળા પચેન્દ્રિય તિયંચ અસખ્યાતગણા છે, તાપ એ છે કે બધા પાંચેન્દ્રિય તિયચ મળીને પણુ અસખ્યાત જ છે, તેથી જ કાપે.તલેશ્યાવાળા પશુ અધિકથી અધિક અસખ્યાત જ હોઈ શકે છે, અનન્ત નથી થઈ શકતા.
સમૂમિ ૫ ચેન્દ્રિય તિય ચાનુ કૃષ્ણલેશ્યા આદિના આધર પર અલ્પ—અધિકત્વ તેજસ્કાયિકાના અલ્પ-મહુત્વની સમાન જ સમજવું જોઈએ. એજ પ્રકારે સમૂઈિસ પંચેન્દ્રિય તિય ચામાં પણ તેજષ્ઠાયિકાની સમાન ત્રણ લેવાનુ' જ અસ્તિત્વ હાય છે.
ગ'જ પાંચેન્દ્રિય તિર્યંચાનું અલ્પ-મહુવ સમુચ્ચય પચેન્દ્રિય તિય ચાના સમાન સમજી લેવું સમુચ્ચય તિર્યંચોની મપેક્ષાએ ગજ પચેન્દ્રિય નિયોના અપ
-
| SR No. | 009341 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 841 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |