Page Text
________________
४६
प्रशापन सूत्रे
समये अति प्रचुराणामाहारसंज्ञोपयुक्तानां संभवात्, तेभ्योऽपि 'परिग्गहसन्नोवउत्ता संखिज्जगुणा' परिग्रहसंज्ञोपयुक्ताः संख्येयगुणा भवन्ति, आहारेच्छायाः शरीरपोषणार्थमेव सदभावेन तदपेक्षया परिग्रहेच्छायाः शरीरार्थी प्रहरणाद्यर्थञ्च जायमानत्वेन प्रचुरतरकालावस्थायितया च पृच्छासमयेऽति प्रचुरतराः प्ररिग्रहसंज्ञोपयुक्ताः समुपलभ्यन्ते इति पूर्वापेक्षया ते संख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'भयसन्नोवउत्ता संखिज्जगुणा' भयसंज्ञोपयुक्ता: संख्येयगुणा भवन्ति, नरकेषु नैरयिकाणां सर्वतोभयस्य मरणपर्यन्तसद्भावेन पृच्छा समयेऽतिप्रचुरतमा भयसंज्ञोप युक्ता उपलम्यन्ते इति पूर्वापेक्षया ते संख्येयगुणा भवन्ति, गौतमः पृच्छति - 'तिरिक्खजो - णियाणं अंते ! किं आहारसन्नोवउत्ता जाव परिग्गहसभोवउत्ता ?' हे भदन्त । तिर्यग्योनिकाः खलु किम् आहारसंज्ञोपयुक्ताः भवन्ति ? यावत् - किं वा भयसंज्ञोपयुक्ता भवन्ति ? किंवा मैथुनसंज्ञोपयुक्ता भवन्ति ? भगवान् आह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'ओसन्नं कारणं पड्डच्च आहारसंज्ञा में उपयोग वाले बहुत हो । आहारसंज्ञा में उपयोग वालों की अपेक्षा परिग्रहसंज्ञा में उपयोग वाले संख्यातगुणा अधिक है, क्योंकि आहार की इच्छा सिर्फ शरीरपोषण के लिए होती है, जब कि परिग्रह की अभिलाषा शरीर के लिए भी और आयुधों के लिए भी होती है, और वह अधिक काल तक रहती है, अतएव पृच्छा के समय परिग्रहसंज्ञा में उपयोग वाले बहुत अधिक पाये जाते हैं । उनकी अपेक्षा भयसंज्ञा में उपयोग वाले संख्यातगुणा अधिक होते हैं, क्योंकि नरक में नारक जीवों को मृत्युपर्यन्त भय विद्यमान रहता है, इस कारण भयसंज्ञा में उपयोग वाले नारक पूर्व की अपेक्षा संख्यातगुणा अधिक होता हैं ।
श्री गौतमस्वामी - हे भगवन् ! तिर्यच जीव आहारसंज्ञा में उपयुक्त होते हैं ? यावत् परिग्रह संज्ञा में उपयुक्त होते हैं ? अर्थात् आहार, भय, मैथुन और परिग्रहसंज्ञाओं में से किस में उपयोग वाले होते हैं ?
સુધી આહારની ઇચ્છા અની રહે છે. એ પણ સંભવ છે કે પૃચ્છાના સમયે આહાર સંજ્ઞામા ઉપચેગવાળા ઘણા હાય આહાર સંજ્ઞામાં ઉપયેગવાળાએની અપેક્ષાએ પરિગ્રહુ સ’જ્ઞામાં ઉપયેગવાળા સખ્યાત ગણા અધિક છે, કેમકે આહારની ઇચ્છા ફક્ત શરીર પાષણને માટે હાય છે, જ્યારે પરિગ્રહની અભિલાષા શરીરને માટે છે અને આયુધાને માટે પણ હાય છે, અને તે અધિક કાળ સુધી રહે છે, તેથી પૃચ્છાના સમયે પરિગ્રહ સંજ્ઞામાં ઉપયેગવાળા અધિક મળી આવે છે, તેમની અપેક્ષાએ ભય સ’જ્ઞામાં ઉપયેગવાળા સંખ્યાત ગણા અધિક હેાય છે, કેમકે નરકમા નારક જીવાને મૃત્યુ પર્યંન્ત ભય વિદ્યમાન રહે છે, એ કારણે ભયસ જ્ઞામાં ઉપયેાગવાળા નારક પૂર્વની અપેક્ષાએ સંખ્યાત ગણા અધિક છે. શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! તિર્યંચ જીવ આહાર સંજ્ઞામા ઉપયુક્ત થાય છે? થાવત્ પરિગ્રહ સંજ્ઞામાં ઉપયુક્ત થાય છે? અર્થાત્ ભય, મૈથુન, અને પરિગ્રહ સજ્ઞાએમાંથી શામાં ઉપયેાગવાળા થાય છે?
| SR No. | 009340 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 881 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 64 MB |