Page Text
________________
४७०
प्रनापनासूत्रे माणा अवहीरमाणा पलिऔवमस्स असंखेज्जइमागमेत्तेणं अवहीरंति' समये समये प्रतिसमयम् अपहियमाणा अपह्रियमाणाः सन्तः, एकज्ञापहारेण पल्योपमस्य असंख्येयभाग मात्रेण कालेन सर्वात्मना अपहियन्ते किन्तु 'यो चैव गं अवहिया सिया' नो चैव खलु न पुन रभ्यघिकानि स्यु:-कदाचिद् भवन्ति, तथा च पल्मोपमासंख्येयसागे यावन्तः समयाः भवन्ति तावत्प्रमाणानि वायुसायिकानां बद्ध क्रियशरीराणि भवन्ति न तु तदधिकानि सूक्ष्मवादरभेदेन पर्याप्तापर्याप्तभेदेन च वायुकायिकानां चातुर्विध्येन तत्र वादरपर्याप्त व्यतिरिक्तानां शेपाणां त्रयाणामपि प्रत्येक असंख्येय लोकालाशप्रदेशप्रमाणत्वं, वादरपर्याप्तानां पुनः प्रतरासंख्येयभागप्रमाणत्वं वर्तते, तत्र त्रयाणां राशीनां वैक्रियलब्ध्यभावः, बादरपर्याप्तानामपि संख्येयभागमात्राणामेव चैक्रियलद्धिर्भवति, न तदितरेपाम्, तथा चोक्तम्-'तिण्हं तात्र रासोणं वेउब्धियलद्धी चेव नस्थि, बायरपज्जताणं पि संखेजइभागगेत्ताणं लद्धी अस्थि त्ति' 'त्रयागां तावद् रागीनां वैक्रियलब्धिश्चैव नास्ति, वादरपर्याहरण किया जाय तो पल्पोपल के असंख्यातवें भाग काल में उनका पूरी तरह अपहरण होता है। इससे अधिक नहीं होते हैं । तात्पर्य यह है कि पल्योपम के असंख्यातवें भाग काल के जितने समय होते हैं, उतने ही वायुकाधिकों के बद्ध बैंक्रिय शरीर होते हैं, उससे अधिक नहीं होते। वायुकायिक जीव सक्ष्म और बादर के भेद से तथा दोनों के पर्याप्त और अपर्याप्त के भेद से चार प्रकार के होते हैं । इनमें से चादर पर्यापनों को छोड़कर शेष तीनों में से प्रत्येक असंख्यात लोकालाश प्रदेशों के बराबर हैं और चादर पर्याप्त प्रतर के असंख्यात भाग प्रमाण हैं। इनमें से तीन प्रकार के वायुकायिकों के वैक्रिय शरीर नहीं होता । वादर पर्याप्तों में से भी संख्धेय भाग मात्र में ही चैक्रिय शरीर पाया जाता है , अन्य नहीं । कहा भी है-'तीन राशियों के वैक्रिय लब्धि ही नहीं होती। बादर पर्याप्तों में से सो संख्यय भाग मात्र के ही वैक्रिय लब्धि કરણ કરે છે-અગર એક–એક સમયમાં એક–એક શરીરનું અપહરણ કરાય તે પ મના અસ ખ્યાતમા ભાગના કાળમા તેમના પુરી રીતે અપહરણ થાય છે. તેનાથી અધિક નહીં તાત્પર્ય એ છે કે પલ્યોપમનો અસંખ્યાત ભાગ જેટલા કાળના જેટલે સમયથાય છે, તેટલા જ વાયુકાયિકના બદ્ધ વૈક્રિય શરીર થાય છે. તેનાથી અધિક નથી થતા. વાયુકાયિક જીવ સૂક્રમ અને બાદરના ભેદથી તથા બનેના પર્યાપ્ત અને અપક્ષના ભે થી ચાર પ્રકારના હોય છે તેમાંથી બાદર પર્યાપ્ત સિવાય શેષ ત્રણેમાંથી પ્રત્યેક પણ અસંખ્યાત કાકાશ પ્રદેશના બરાબર છે અને બાદર પર્યાપ્ત પ્રતરના અસંખ્યાત ભાગ પ્રમાણ છે, બાદર પર્યાપ્તમાંથી પણ સંખ્યય ભાગમાત્રમાં જ વૈકિય શરીર મળી माय छे. अन्यभा नही.
કહ્યું પણ છે–ત્રણ રાશિઓની ક્રિય લબ્ધિ જ નથી થતી, બાદર પર્યાપ્તોમાંથી પણ રખ્યાત ભાગ માત્રમાં જ વંકિય લબ્ધિ થાય છે. એ કારણે પૃચ્છાના સમયે પપમના
| SR No. | 009340 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 881 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 64 MB |