Page Text
________________
८०९
प्रमैयबोधिनी टीका पद ५ सू.०१३ परमाणुपुद्गलपर्यायनिरूपणम् 'गोयमा ! हे गौतम ! 'संखेजपएसिए खंधे संखेज्जपएसियस्स संधस्स दब्ब दृयाए तुल्ले' संख्येयप्रदेशिकः स्कन्धः संख्येयप्रदेशिकस्य स्कन्वरय द्रव्यार्यतया तुल्यो भवति, प्रत्येकञ्च द्रव्यमनन्तपर्यायं भवतीति न्यायेय संख्येयप्रदेशिकस्य स्कन्धस्य द्रव्यत्वेन अनन्तपर्यायसंभवात्, ‘पएसट्टयाए सिय हीणे, सिय तुल्ले, सिय अभहिए' प्रदेशार्थतया स्यात्-कदाचित्, कश्चिद् हीनो भवति, स्यात्कदाचित् कश्चिद् तुल्यो भवति, स्यात्-कदाचित् कश्चिद् अभ्यधिको भवति, तत्र 'जइ हीणे संखेज्जभागहीणे वा, संखेज्जगुणहीणे वा' यदा हीनो विवक्षितस्तदा सख्येयभागहीनो वा भवति, संख्येयगुणहीनो वा भवति, 'अह अब्भहिए एवं चेव' अथ अभ्यधिको यदा विवक्षितस्तदा, एवञ्चैव-पूर्वोक्तवदेव संख्येयभागाभ्यधिको वा, संख्येय गुणाभ्यधिको वा भवति इति भावः 'ओगाहणट्टयाए वि दुटाणवडिए' अवगाहनार्थतयापि संख्येयप्रदेशिकः स्कन्धो द्विस्थानपतितो भवति, तथा च संख्यातभागेन संख्यातगुणेन च हीनोऽभ्यधिकोवाऽवगाहनापेक्षया संख्येयप्रदेशिकः स्कन्धो वक्तव्यः इत्याशयः, 'ठिईए चउठाणवडिए, अनन्त पर्याय वाला भी है, क्योंकि प्रत्येक द्रव्य अनन्त पर्याय वाला ही होता है। वह प्रदेशों की दृष्टि से कदाचित हीन, कदाचित् तुल्य और कदाचित् अधिक भी हो सकता है। यदि हीन हो तो संख्यातभाग हीन
अथवा संख्यात गुण हीन होता है, अगर अधिक हो तो भी इसीप्रकार __ अर्थात संख्यातभाग अधिक अथवा संख्यातगुण अधिक होना है। यह द्विस्थानपतित हैं। अवगाहना की दृष्टि से भी वह द्विस्थानपतित होता है अर्थात् संख्यातभाग हीन अथवा संख्यातगुण हीन होता है । तथा संख्यातभाग अधिक और संख्यातगुण अधिक होता है । स्थिति की अपेक्षा से वह चतुःस्थानपतित होता है, अतएव एक संख्यातप्रदेशी પર્યાયવાળા પણ છે, કેમકે પ્રત્યેક દ્રવ્ય અનન્ત પર્યાય વાળા જ થાય છે. તે પ્રદેશોની દષ્ટિએ કદાચિત હીન, કદાચિત્ તુલ્ય, અને કદાચિત્ અધિક થઈ શકે છે. જે હીન હોય તે સંખ્યાત ભાગહીન અથવા સંખ્યાત ગુણહીન થાય છે. અગર અધિક હોય તે પણ એજ પ્રકારે અર્થાત્ સંખ્યાત ભાગ અધિક અથવા સંખ્યાત ગુણ અધિક થાય છે. આ કિસ્થાન પતિત છે. અવગાહનાની દષ્ટિએ પણ તે દિસ્થાન પતિત થાય છે અર્થાત્ સંખ્યાત ભાગ હીન અથવા સંખ્યાત ગુણહીન થાય છે. તથા સંખ્યાત ભાગ અધિક અને સંપ્યાત ગુણ અધિક થાય છે સ્થિતિની અપેક્ષાએ તે ચતુરધાન પતિત થાય
प्र० १०२
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |