Page Text
________________
७७८
प्रज्ञापनासूत्रे
तद् भिन्नाः - अरूप्यजीव पर्यायाः, अमूर्त्ताजीवपर्याया इति भावः, गौतमः पृच्छति - अरूवि अजीव पज्जवा णं अंते । कइविहा पण्णत्ता ?' हे अदन्त ! अरूtartarर्यवाः खलु कतिविधाः प्रज्ञप्ताः ? भगवान आह- 'गोयमा !' हे गौतम! 'दसविहा पण्णत्ता' अरूप्यजीवपर्यवा दशविधाः प्रज्ञता : 'तं जहा - धम्मत्थिकाए, धम्मत्थिकायदे से' धम्मत्थिकायस्स पएसा तद्यथा-धर्मास्तिकायः, धर्मास्तिकायस्य देशः, धर्मास्तकायस्य प्रदेशाः, तत्र कृत्स्नम् अवयवद्रव्यं धर्मास्तिकायः तस्यैव धर्मास्तिकायस्यार्द्धादि रूपेणोंऽशः धर्मास्तिकायदेशः, तस्यैव धर्मास्तिकायस्य निरंशाः अंशाः- धर्मास्तिकाय प्रदेशा व्यपदिश्यन्ते, एवं रीत्या अधर्मास्तिअर्थात् पुद्गल के पर्याय । अरूपी अर्थात् अमृत अजीव के पर्याय अरूपी - अजीव पर्याय कहलाते हैं ।
गौतम पुनः प्रहन करते हैं - हे भगवन् ! अरूपी - अजीव पर्याय के कितने प्रकार हैं !
भगवान - उत्तर देते हैं - गौतम | अरूपी - अजीव के पर्याय दस प्रकार के कहे हैं, वे इस प्रकार हैं- धर्मास्तिकाय, धर्मास्तिकाय का देश, धर्मास्तिकाय के प्रदेश, अधर्मास्तिकाय, अधर्मास्तिकाय के देश, अधर्मास्तिकाय के प्रदेश, आकाशास्तिकाय, आकाशास्तिकाय का देश, आकाशास्तिकाय के प्रदेश और अद्वासमय' सम्पूर्ण असंख्यात प्रदेशों धर्मानिकाय का पिण्ड धर्मास्तिकाय कहलाता है, धर्मास्तिकाय के अर्द्ध आदि भाग को धर्मास्तिकायदेश कहते हैं और धर्मास्तिकाय के सव सूक्ष्म अंश को धर्मास्तिकाय प्रदेश कहते हैं । इसी प्रकार अधर्मास्तिकाय और आकाशास्तिकाय आदि के त्रिकों
અજીવને રૂપી અજીવ કહે છે. રૂપી અજીવ પુદ્ગલ જ હાય છે, તેથી જ રૂપી અજીવના પર્યાય અર્થાત્ પુદ્ગલના પર્યાય. અરૂપી અર્થાત્ અમૂર્ત અજીવના પર્યાય અરૂપી-અજીવ પર્યાય કહેવાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે-હે ભગવન્ અરૂપી અજીવ પર્યાયના કેટલા પ્રકાર છે? શ્રી ભગવાન્ડે ગૌતમ ! અરૂપી અજીવના પર્યાય દશ પ્રકારના उद्या, छे, तेथेो था अारे हे धर्मास्तिठाय, धर्मास्तियना देश, धर्मास्तिકાયના પ્રદેશ, અધર્માસ્તિકાય અધર્માસ્કિાયના દેશ, અધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશ આકાશાસ્તિકાય આકાશાસ્તિકાયના દેશ અને આકાશાસ્તિકાયના પ્રદેશ અદ્ધાસમય, સ.પૂ. અસખ્યાત પ્રદેશી ધર્માસ્તિકાયના પિંડ ધર્માસ્તિકાય કહેવાય છે. ધર્માસ્તિકાયના અધ આદિ ભાગને ધર્માસ્તિકાય દેશ કહે છે અને ધર્માસ્તિકાયના બધાથી સૂક્ષ્મ અંશને ધર્માસ્તિકાયપ્રદેશ કહે છે. એજ રીતે અધતિ
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |