Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ५सू.१० पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां पर्यायनिरूपणम् ७३५ तिरिक्खजोणियाणं अणंता पज्जवा यण्णत्ता ?' हे भदन्त ! तत् अथ, केनार्थेनकथं तावत् एवम्-उक्तरीत्या, उच्यते यत्-जघन्यावधिज्ञानिनां पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानामनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? भगवान् आह-'गोयमा!, हे गौतम ! 'जहमोहि नाणी पंचिंदियतिरिक्खजोणिए जहन्नोहिनाणिस्स पंचिंदियतिरिक्खजोणि. यस्स दवट्ठयाए तुल्ले' जघन्यावधिज्ञानी पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिको जघन्यावधिज्ञानिनः पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकस्य द्रव्यार्थतया तुल्यो भवति, 'पएसट्टयाए तुल्ले' प्रदेशार्थतया तुल्यो भवति, 'ओगाहणट्टयाए चउट्ठाणवडिए' अवगाहनार्थतया-शरीरोच्छ्यापेक्षया चतुःस्थानपतितो भवति, 'ठिइए तिहाणवडिए' स्थित्या-आयुः कर्मानुभवलक्षण स्थित्यपेक्षया त्रिस्थानपतितो भवति, असंख्येयवर्पायुपोऽवधिज्ञानासंभवात्, 'वण्णगंधरसफासपज्जवेहिं अभिणियोहियनाणमुयनाणपज्जवेहिं छहाणवडिए' वर्णगन्धरसस्पर्शपर्यवैः आभिनिवोधिकज्ञानश्रुतज्ञानपर्यवैः, षट्स्थानपतितो भवति, ओहिनाणपज्जवेहिं तुल्ले' अवधिज्ञानपर्यवैस्तु तुल्यो भवति, 'अन्नाणा नत्थि' अज्ञानानि न सन्ति, अवधिज्ञानिनाम् अज्ञानानि न भवन्ति, 'चक्खदंसणपज्जवेहिं' चक्षुर्दर्शनपर्यवैः, 'अचक्खुदंसणपज्जवेहिं अचक्षुदर्शनपर्यवैः 'ओहि
गौतम-हे भगवन् ! किस कारण से ऐसा कहते हैं ? ।
भगवान् हे गौतम ! जघन्य अवधिज्ञानी पंचेन्द्रिय तिर्यच दूसरे जघन्य अवधिज्ञानी पंचेन्द्रिय तिथंच से द्रव्य की दृष्टि से तुल्य, अवगाहना की दृष्टि से चतुःस्थानपतित तथा स्थिति की अपेक्षा से त्रिस्थानपतित होता है, क्योंकि असंख्यात वर्ष की आयु वाले को अवधिज्ञान नहीं हो सकता । वर्ण, गंध, रस और स्पर्श के पर्यायों से, आभिनियोधिक और श्रुतज्ञान के पर्यायों से पटूस्थान पतित होता है । अवधिज्ञान के पर्यायों से तुल्य होता है । अवधिज्ञानी में अज्ञान होते नहीं हैं। चक्षुदर्शन, अचक्षुदर्शन और अवघिदर्शन के पर्यायों से षट्स्थानपतित होता है।
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન શા કારણે એવું કહેલ છે? | શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ! જઘન્ય અવધિજ્ઞાની પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ બીજ જઘન્ય અવધિજ્ઞાની પંચેન્દ્રિય તિયચથી દ્રવ્યની દષ્ટિએ તુલ્ય છે. પ્રદેશની દષ્ટિએ તુલ્ય છે અવગાહનાની દષ્ટિએ ચતુઃસ્થાન પતિત તથા સ્થિતિની અપેક્ષાએ ત્રિસ્થાન પતિત થાય છે, કેમકે અસંખ્યાત વર્ષની આયુવાળાને અવધિજ્ઞાન નથી થઈ શકતું, વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શના પર્યાયેથી આભિધિક અને શ્રુતજ્ઞાનના પર્યાથી ષટસ્થાન પતિત થાય છે. અવધિજ્ઞાનના પર્યાયેથી તુલ્ય થાય છે. અવધિજ્ઞાનમાં અજ્ઞાન હેતું નથી. ચક્ષુદર્શન ચક્ષુદર્શન અને અવધિદર્શનના પર્યાયોથી વટસ્થાન પતિત થાય છે,
| SR No. | 009339 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1196 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 80 MB |