Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.२६ ईशानादिदेवस्थानानि सयन् ‘से णं तत्थ' स खलु सनत्कुमारो देवेन्द्रः, तत्र-उपर्युक्तस्थले, 'वारसहं-विमाणावाससयसहस्साणं' द्वादशानां विमानावासशतसहस्राणाम् 'वावत्तरीए सामाणियसाहस्सीणं' द्वासप्ततेः सामानिकसाहस्रीणाम् ‘सेसं जहा सक्कल्स अग्गमहिसीवज्जं' शेपं यथा शक्रस्य प्रतिपादितं तथैव सनत्कुमारस्यापि अग्रमहिपीवर्जम् सर्व वक्तव्यम् 'नवरं' नवरम्-पूर्वापेक्षया विशेषस्तु 'चउण्हं वावत्तरीणं आयरक्खदेवसाहस्सीणं' चतसृणाम् द्वासप्ततीनाम् आत्मरक्षकदेवसाहस्रीणाम् ‘जाव 'विहरइ' यावत्-आधिपत्यम्, पौरपत्यं कुर्वन् पालयन् महताऽहतनाटयगीत'वादिततन्त्रीतलनालत्रुटितघनमृदङ्गपटुप्रवादिततरवेण दिव्यान् भोगभोगान् भुञ्जानो विहरति-तिष्ठति, अथ पर्याप्तापर्याप्तमाहेन्द्र देवानां स्वस्थानादिकम् अपने वर्ण गंध आदि से दशों दिशाओं को उद्योतित एवं प्रभा. सित करता हुआ रहता है ।
वह सनत्कुमार देवेन्द्र वहां बारह लाख विमानों का बहत्तर हजार सामानिक देवों का अधिपतित्व करता है, इत्यादि वर्णन शक्रेन्द्र के समान ही समझ लेना चाहिए, मगर अग्रमहिपियों का वर्णन छोड देना चाहिए । विशेषता यह है कि सनत्कुमार देवेन्द्र के चार बहत्तर हजार अर्थात् दो लाख अठासी हजार आत्मरक्षक देव हैं। वह उनका अधिपतित्व करता है, पालन करता है और नाटक, संगीत तथा वीणा आदि की मनोहर ध्वनि के साथ दिव्य भोगों का उपभोग करता हुवा रहता है। ___ अब माहेन्द्र देवों के स्थान आदि की प्ररूपणा की जाती हैगौतम स्वामी ने प्रश्न किया-हे भगवन् ! पर्याप्त तथा अपर्याप्त - દિશાઓને ઉદ્યોતિત તેમજ પ્રભાસિત કરતા રહે છે.
તે સનકુમાર દેવેન્દ્ર ત્યાં બાર લાખ વિમાનના બોતેર હજાર સામાનિક દેવોનું અધિપતિત્વ કરે છે. ઈત્યાદિ વર્ણન શકેન્દ્રના સમાનજ સમજી લેવું જોઈએ. પણ સમગ્ર મહિષિનું વર્ણન છેડી દેવું જોઈએ. વિશેષતા આ છે કે સનસ્કુમાર દેવેન્દ્રના ચાર તેર હજાર અર્થાત્ બે લાખ અઠયાસી હજાર આત્મરક્ષક જે દેવ છે. તે તેમનું અધિપતિત્વ કરે છે. પાલન કરે છે અને નાટક સંગીત તથા વીણું આદિના મનહર વિનિની સાથે દિવ્ય ભેગોને ઉપભેગ કરતા થતા રહે છે.
હવે મહેન્દ્ર દેના સ્થાન આદિની પ્રરૂપણ કરાય છે
ગૌતમસ્વામીએ પ્રશ્ન કર્યો–ભગવદ્ ! પર્યાપ્ત તથા અપર્યાપ્ત માહેન્દ્ર દેવોના સ્થાન કયાં કહ્યાં છે? અર્થાત્ હે ભગવન મહેન્દ્ર દેવ ક્યાં નિવાસ કરે છે ?
| SR No. | 009338 |
| Book Title | Pragnapanasutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 975 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_pragyapana |
| File Size | 63 MB |