________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र.३ उ.३ २.५४ वनपण्डगत वायादीनां वर्णनम ३१ , संस्थित पृथिवीशिलापट्टकेषु खलु 'बहवे वाणमंतरा देवा देवीओ य' बहवोऽने के वानव्यन्तरा देवा देव्यश्च 'आसयंति' यथा सुखमासते-उपविशन्तीत्यर्थः 'सयंति शेरते-दीर्घकायप्रसारणेन वर्तन्ते नतु निद्रां कुर्वन्ति, तेषु देवयोनिकतया निद्राया असंभवादिति, 'चिट्ठति' तिष्ठन्ति-ऊर्ध्वस्थानेन वर्तन्ते 'णिसीदंति' निषीदन्ति उपविशन्तीत्यर्थः, 'तुयमुति' खपरिवर्त्तयन्ति-वामपार्श्वतः परावृत्य दक्षिणपार्वेनावतिष्ठन्ति दक्षिणपार्श्वतो वा परावृत्त्य वामपाधैनावतिष्ठन्ति, 'रमंति' रमन्तेरतिमाबध्नन्ति, 'ललंति' ललन्ति-मन ईप्सितं यथा भवति तथा वर्तन्ते इति । विशेषणों की व्याख्या पहले जैसी ही है। 'तत्थ णं बहवे वाण मंतरा देवा देवीओय आसयंति सयंति, चिट्ठति, णिसीदंति, तुयति' इन उत्पातपर्वत आदिकों पर जो हंसासन आदि आसन है और नाना रूप संस्थानवाले जो पृथिवी शिलापट्टक है इन पर अनेक वानव्यन्तर देव और देवियों का समूह सुख पूर्वक उठती वैठती है सोती है अर्थात् अपने शरीर को लम्बा करके लेटती है निद्रा नही लेती है। क्यों कि देवयोनि होने से इनमें निद्राका अभाव रहता है तथा इच्छानुसार खडे रहते है इच्छानुसार आराम करते है इच्छानुसार वाम करवट को बदलकर दक्षिण करवटलेते हैं और दक्षिण करवट को वदलकर वामकरवटलेते हैं इस तरह से वहां वे विश्राम करते हैं । रति क्रीडा किया करते हैं मनके अनुसार जैसा करना चाहते हैं वैसा सब कुछ कार्यकरते हैं तथा इधर उधर जाने रूप विनोद से एवं गीत नृत्यादिरूपविनोद से अपने मनको बहलाते रहते हैं 'मोहंति' एवं मैथुन सेवन
सभ सेवा. 'तत्य णं बहवे वाणमतरा देवा देवीओय आसयंति, सयंति, चिटुंति, णिसीदति, तुयति' से उत्पात विगेरे पति। ५२२ सासन विगैरे शासना છે, તે અને અનેક પ્રકારના સંસ્થાનવાળા પૃથ્વીશિલા પકે છે, તેના પર અનેક વાનવ્યંતર જાતીના દેવ અને દેવિયોને સમૂહ સુખ પૂર્વક ઉઠે બેસે છે અને સૂવે છે. અર્થાત્ પિતાના શરીરને લાંબુ કરીને સુવે છે. પણ તેઓ ઉંઘતા નથી. કેમકે તેઓ દેવનિ હોવાથી તેઓને નિદ્રાને અભાવ હોય છે. તથા તેઓ ઈચ્છાપૂર્વક ઉભા રહે છે. ઈચ્છાનુસાર આરામ કરે છે. ઈચ્છાપૂર્વક ડાબા પડખાને ફેરવીને જમણી બાજુ કરે છે. અને જમણું પડખાને બદલીને ડાબી તરફ ફેરવીલે છે. આ રીતે તેઓ ત્યાં વિશ્રામ કરે છે. રતિક્રીડા કરે છે. તથા પિતાના મન પ્રમાણે જે કાર્ય કરવા ઈચ્છે છે તેવા બધાજ કામ કરે છે. તથા આમતેમ જવા રૂપ વિનેદ અને ગીત નૃત્ય વિગેરે પ્રકારના વિદથી पोताना भनन मसाल्या ४२ छ. 'मोहंति' सने भैथुन सेवन, ४२ छ, ।