________________
છંદ
प्रमेयोतिका टीका प्र. ३. उ. ३ सु. ७८ जम्बूवृक्षस्य चतुःशाखावर्णनम् सयाई उव्वेहेणं अच्छाओ - सण्हाओ - लण्हाओ - घट्टाओमट्ठाओ णिष्पकाओ जाव पडिरूवाओ वण्णओ भाणियव्वो जाव तोरणाणि ॥ सू० ७८ ॥
छाया - जम्ब्वाः खलु सुदर्शनायाश्चतुर्दिशि चतस्त्रः शाला: प्रज्ञप्ताः तद्यथापूर्वस्यां दक्षिणस्यां पश्चिमाया मुत्तरेण तत्र खलु या - सा पूर्वा शाला अत्र - खल एक महदूभवनं प्रज्ञतम् एकं क्रोशमायामेनाऽर्धक्रोशं विष्कंभेण - देशोनं क्रोशमूर्ध्वमुच्चैस्त्वेनानेकस्तम्भ० वर्णको यावद् भवनस्य द्वारम् तदेव प्रमाणं पश्चधनुः शतानि - ऊर्ध्वमुच्चैस्त्वेन अर्ध तृतीयानि विष्कम्भेण यावद् वनमाला:- 'जंबूपणं सुदंसणाए' इत्यादि ।
टीकार्थ- 'जंबूरणं सुदंसणाए चउदिसिं चत्तारि साला पण्णत्ता' सुदर्शना जिसका दूसरा नाम है ऐसे इस जंबू वृक्ष की चार दिशाओं में चार शाखाएं हैं वे दिशा- पूर्व-दक्षिण, उत्तर और पश्चिम हैं इन में जो पूर्व दिशा की 'साले' शाखा है उस पर 'एंगे महं भवणे toणते' एक विशाल भवन है 'कोसं आयामेणं अद्धकोसं विक्खंभेणं, देखणं कोसं उडे उच्चतेर्ण' यह एक कोश का लम्बा है आधा कोश का चौडा है और कुछ कम एक कोश का ऊंचा है 'अणेगथंभ० वण्णओ' यह अनेक खंभे वाला है इसका वर्णन पूर्व जैसा है यह वर्णन द्वार तक के पाठ का लिया गया है इसके द्वार पांचसौ धनुष के ऊंचे हैं । अढाई सौ धनुष के चौडे हैं 'जाव वणमालाओ भूमिभागा, उल्लोया, मणिपेढिया, पंचधणुसतिया, देवसयणिज्जं भाणि
'जंबूएणं सुदंसण, ए' त्याहि
टीअर्थ - जंबूरणं सुदंसणाए चउदिसिं चत्तारि साला पण्णत्ता' धेनुं जीन्नु નામ સુદર્શના છે એવા આ જ ખૂદ્દીપની ચારે દિશાઓમાં ચાર શાખાઓ છે. અર્થાત્ પૂર્વ પશ્ચિમ દક્ષિણ અને ઉત્તર એ ચારે દિશાએમાં એક એક શાખા छे. तेमां ने पूर्व हिशानी 'साले' शाखा छे, तेनी ५२ 'एगं महं भवणे पण्णत्ते' मे विशाण लवन छे. 'कोसं आयामेणं अद्धकोसं विक्खंभणं दिसूणं कोसं उड़्ढं उच्चत्तेणं' तेनी सगाई मे असनी छे भने तेनी पहोणार अर्धा असनी छे भने म अर्धा असनी (या छे. 'अणेगथंभ० षण्णओ' તે અનેક સ્ત ંભા વાળું છે. તેનુ વર્ણન પહેલાં કહ્યા પ્રમાણે જ છે. એ વન દ્વાર સુધીના પાઠ પન્ત લીધેલ છે, તેના દ્વારા પાંચસેા ધનુષ ઉંચા છે. २५० गढिसो धनुष थडोजा छे, 'जाव वणगालाओ भूमिभागा उल्लोया मणि