________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१५१ जीवानां अष्टविधत्वनिरूपणम् १४९७ कियच्चिरं भवति ? गौतम ! 'जहन्नेणं एग समय' जयन्येनैकं समयम् द्वितीय समये मरणतः प्रतिपाते सम्यक्त्वलाभतो ज्ञानभावेन वा विभङ्गाऽभावात् । 'उक्कोसेणं तेत्तीसं सागरोवमाई देसूणाए पुचकोडीए अब्भहियाए' उत्कर्पण प्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाणि देशोनया पूर्वकोटयाऽभ्यधिकानि अप्रतिपतितविभङ्गानां धन्वन्तरि प्रभृतीनामनेकेषां सप्तमपृथिवी नरकगमनश्रवणात् । 'आभिणियोहियगाणिस्स णं मते ! अंतरं :कालओ केवचिरं होइ ?' कालतः कियच्चिरमन्तरंभवति भदन्ताऽऽभिनिवोधिक ज्ञानिनः ? भगवानाहं-गौतम ! 'जहन्नेणं अंतोज्ञानी बना रहता है उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम ! विसंगज्ञानी विभंगज्ञानी रूप से कम से कम 'एक्कं समयं उक्कोसेणं तेत्तीसं सागरोवमाई देखूणाए पुचकोडीए अमहियाई' एक समय तक बना रहता है बाद में द्वितीय समय में उसे सम्यक्त्व के लाभ से ज्ञान भाष प्रकट हो जाता है सो विभंग को अभाव हो जाता है और उत्कृष्ट से वह देशोन पूर्वकोटि अधिक ३३ सागरोपम काल तक विसंगज्ञानी बना रह सकता है इतने काल तक विभंगज्ञानी रह कर फिर वह सम्यक्त्व के लाभ से सम्यग्ज्ञानी हो जाता है धन्वन्तरि आदिकों की कथा से उनके सप्तम नरक में गमन सुनने से विभंगज्ञान का सद्भाव इतने काल तक रहता है यह स्पष्ट हो जाता हैं।
इनके अन्तर का विचार-'आभिणियोहियनाणिस्स णं भंते ! अंतरं कालओ०' हे भदन्त ! आभिनिवोधिकज्ञानी का अन्तर कितने પણાથી રહે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુત્રી કહે છે કે-હે ગૌતમ! વિભંગ शानी विज्ञानी पाथी माछामा यौछ। 'एक्कं समयं उक्कोसेणं तेत्तीस सागरोवमाइं देसूणाए पुव्वकोडीए अभहियाई' से समय पर्यन्त २९ छे. ते पछी બીજા સમયમાં તેને સમ્યફત્વને લાભ થવાથી જ્ઞાનભાવ પ્રગટ થઈ જાય છે. તેથી વિલંગને અભાવ થઈ જાય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી તે દેશના પૂર્વ કેટિ અધિક ૩૩ તેત્રીસ સાગરેપમ કાળ પર્યત જ્ઞાની પણાથી રહે છે. આટલા કાળ સુધી વિભંગ જ્ઞાની રહીને તે પછી તે સમ્યકત્વને લાભ થવાથી સભ્ય જ્ઞાની બની જાય છે. ધન્વન્તરીવિગેરેની કથા થી તેઓનું સાતમા નરકમાં ગમન જાણીને વિર્ભાગજ્ઞાન ને સદ્ભાવ આટલાકળપર્યન્ત રહે છે. એ વાત સ્પષ્ટ થાય છે.
તેમના અંતર નું કથન 'आभिणिबोहियस्स ण भंते ! अंतरं कालओ केवच्चिरं होई' लगवन् ! ભાભિનિધિક જ્ઞાનીનું અંતર કેટલા કાળનું હોય છે? અર્થાત્ કેઈ આભિ