________________
१३०५
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ८ सू.१३८ नवविध सं० स० जीवनिरूपणम्सहस्राणि २ तेजस्कायिकस्यान्तर्मुहूर्तम्- त्रीणि रात्रंदिवान ३ वायुकायिकस्यान्तर्मुहूर्तम्- त्रीणि वर्षसहस्राणि ४ वनस्पतिकायिकस्याऽन्तर्मुहूर्तम् - दशवर्ष सहस्राणि ५ द्वीन्द्रियस्यान्तर्मुहूर्तम् - द्वादशसंवत्सरान् ६ त्रीन्द्रियस्याऽन्तर्मुहूर्तम्एकोनपञ्चाशद्रा त्रिदिवानि ७, चतुरिन्द्रियस्याऽन्तर्मुहूर्तम् - पण्मासान् ८ पञ्चेन्द्रियस्यान्तर्मुहूर्तम्-त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाणि ९, जघन्योत्कर्षाभ्यां स्थितिः । संप्रति काय स्थितिमाह - 'पुढवीकायाणं संचिणा पुढवीकालो जाव वाउकाइयाणं' पृथिवीकायिकानां संचिणा - कार्यस्थितिः पृथिवीकालम् असंख्येयं कालं । है और उत्कृष्टस्थिति सात हजार वर्ष की है। तेजस्कायिक जीवों की जघन्यस्थिति जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट से तीन दिन रात की है वायुकायिक जीवों की स्थिति जघन्य से एक अन्तमुहूर्त की है और उत्कृष्ट से तीन हजार वर्ष की है वनस्पतिकायिक जीवों की जघन्यस्थिति एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट स्थिति दश हजार वर्ष की है हीन्द्रिय जीव की जघन्यस्थिति एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट स्थिति १२ वर्ष की है तेइन्द्रिय जीव की जघन्य स्थिति एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट स्थिति ४९ दिनरात की है चौइन्द्रिय जीव की जघन्य स्थिति एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट स्थिति छह मास की है पश्चेन्द्रिय जीव की जघन्यस्थिति एक अन्तर्मुहूर्त की है । और उत्कृष्ट स्थिति तेतीस सागरोपम की है ।
1
काय स्थिति - 'पुढविकाइयाणं संचिणा पुढविकालो जाव वाउक्काइयाणं' पृथिवीकाधिक जीवों की कायस्थिति असंख्यात काल 'હૂ'ની છે. અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સાત હજાર વર્ષોંની છે. તેજસ્કાયિક જીવેની જઘન્યસ્થિતિ જઘન્યથી એક અંતર્મુહૂની છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ દિવસ રાતની છે. વાયુકાયિક જીવાની સ્થિતિ જઘન્યથી એક અન્તર્મુહૂતની છે, અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ હજાર વર્ષીની છે. વનસ્પતિકાયિક જીવાની જઘન્ય સ્થિતિ એક અંતર્મુહૂત ની છે. અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ દસ હજાર વર્ષોંની છે. એ ઈંદ્રિયવાળા જીવાની જઘન્ય સ્થિતિ એક અતર્મુહૂતની છે અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૧૨ ખાર વની છે. ત્રણ ઈંદ્રિયવાળા જીવાની જઘન્ય સ્થિતિ એક અંતર્મુહૂતની છે. અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ૪૯ એગણ પચાસ દિવસ રાતની છે. ચાર ઇંદ્રિયવાળા જીવની જઘન્ય સ્થિતિ એક અંતર્મુહૂની છે. અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ છ માસની છે. પચેન્દ્રિય જીવની જઘન્ય સ્થિતિ એક અંતર્મુહૂત'ની છે. અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ તેત્રીસ સાગરાપમની છે.
કાયસ્થિતિનું કથન
पुढवीकाइयाण संचिणा पृढविकालो जाव वाउ काइयाणं' 'पृथ्वी अडि
जी० १६४