________________
१२७५
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.६ सू.१३६ सप्तविध सं० स० जीवनिरूपणम्
अथ षष्ठी प्रतिपत्तिः प्रारभ्यते. सप्तविधजीव निरूपणपरा-पविधजीवनिरूपणपरां पश्चमी परिसमाप्याऽऽरभ्यते-- . मूलम्-तत्थ जे ते एवमासु सत्तविहा संसारसमावण्णगा जीवा ते एवमाहंसु, तं जहा-नेरइया तिरिक्खजोणिणीओ मणुस्सा मणुस्सीओ देवा देवीओ । नेरइयस्स ठिई जहन्नेणं दसवाससहस्लाइं उकोसेणं तेत्तीसं सागरोवमाइं, तिरिक्खजोणियस्स जहन्नेणं अंतोमुहुर्त उकोसेणं तिन्नि पलिओवमाई, एवं तिरिक्खजोणिणीए विमणुस्साण वि मणुस्सीण वि, देवाणं ठिई जहा नेरइयाणं, देवीणं जहन्नेणं दसवाससहस्साई उक्कोसेणं पणषणपलिओवमाणि । नेरइयदेवदेवीणं जच्चेव ठिई सच्चेव संचिटणा । तिरिक्खजोणिणीणं जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं तिनि पलिओवमाइं पुत्वकोडिपुहुत्तममहियाई । एवं मणुलस्स मणुस्सीए वि। नेरईयस्त अंतरं जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं वणस्सइकालो। एवं सव्वाणं तिरिक्खजोणियवज्जाणं, तिरिक्खजोणियाणं जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं सागरोवमलयपुहृत्तं साइरेगं । अप्पाबहुयं-सव्वत्थोवाओ मणुस्सीओ, मणुस्सा असंखेजगुणा नेरइया असंखेजगुणा तिरिक्खजोणिणीओ असंखेज्जगुणाओ देवा असंखेज्जगुणा देवीओ संखेज्जगुणाओ तिरिक्खजोणिया अणंतगुणा। से तं सत्तविहा संसारसमावण्णगा जीवा । सम्मत्ता छटी प्रतिपत्ति ॥सू.१३६॥
छाया-ये ते एवमुक्तवन्तः सप्तविधाः संसारसमापन्नका जीवास्त एवमुक्तवन्तः तद्यथा-नैरयिकाः तिर्यश्च: तिर्यग्योनिक्यः मनुष्या:-मनुष्यः देवाः देव्यः । नैरयिकस्य स्थितिर्जघन्येन दशवर्पसहस्राणि, उत्कर्षेण त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाणि, तिर्यग्योनिकस्य जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपमानि, एवं तिर्यग्योनिक्या अपि, मणुष्याणामपि माणुपीणामपि देवानां स्थितियथा नैरयिकाणाम्, देवीनां स्थिति धन्येन दशवर्षसहस्राणि उत्कर्षेण पञ्चपञ्चाशत्