________________
१२३४
जीवाभिगमसूत्रे लोकाऽसंख्येय प्रतरेषु संख्याततमभागवर्तिषु यावन्त आकाशप्रदेशारतावत्प्रमाणकत्वात् तेपाम् । तेभ्यो वादरवनस्पतिकायाः पर्याप्ताः अनन्तगुणाः, प्रतिवादरैकैकनिगोदमनन्तानां जीवानां भावात् । तेभ्यः सामान्यतो वादर पर्याप्तका विशेषाधिकार, पर्याप्त बादरतेजस्कायिकादीनामपि तत्र प्रक्षेपात् ।। ___अथ चतुर्थाऽल्पवहुसमाह-'एएसि णं भंते ! वादराणं पज्जत्तापजत्ताणं फयरे-२ अप्पा वा जाव विसेसाहिया' एतेषां खलु भदन्त ! वादर पर्याप्ताऽपर्याप्तानां कतरेभ्यो कतरेऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिकावेति उन खण्डों के बराबर है । इनकी अपेक्षा वादर वायुकायिक :पर्यासक असंख्यातगुणे अधिक हैं क्योंकि इनका प्रमाण घनीकृत लोक के संख्यात भागवर्ती असंख्यात प्रतरों में जितने आकाश प्रदेश हैं उन आकाश प्रदेशों के बराबर हैं इनकी अपेक्षा बादर वनस्पतिकायिक पर्याप्त जीव अनन्तगुणें हैं क्योंकि हर एक वादर निगोद में अनन्त जीवों का सद्भाव कहा गया है इनकी अपेक्षा सामान्य बादर पर्यासक जीव विशेषाधिक हैं। क्योंकि इनमें बाद उसकायिक आदि भी संमिलित हो जाते हैं।
चतुर्थ अल्पबहुत्व का कथन-'एतेसि णे भंते ! वायराणं पजत्ता पज्जत्ताणं कयरे कयरेहितो' गौतम ने इस चतुर्थ अल्पबहुत्व की वक्तव्यतो में प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! इन बादर पर्याप्तापर्याप्तक पृथिवीकायादिकों के बीच में कौन जीव किन जीवों की अपेक्षा अल्प हैं ? कौन किनकी अपेक्षा बहुत हैं ? कौन किनकी પસક અસંખ્યાતગણું વધારે છે. કેમકે તેમનું પ્રમાણ ઘનીકૃત લેકના સંખ્યાતમા ભાગમાં રહેલ અસંખ્યાત પ્રતમાં જેટલા આકાશ પ્રદેશો છે. એ આકાશ પ્રદેશોની બરાબર છે. તેના કરતાં બાદર વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્ત અનંત ગણું છે. કેમકે દરેક બાદર નિગોદમાં અનંત જીને સદુભાવ કહેવામાં આવેલ છે. તેના કરતાં સામાન્ય બાદર પર્યાપ્તક જીવ વિશેષાધિક છે. કેમકે એમાં બાદર ત્રસકાયિક વિગેરેને પણ સમાવેશ થઈ જાય છે.
ચોથા અ૫ મહત્વનું કથન 'एएसिणं भंते ! बायराणं पज्जत्तोपज्जत्ताणं फयरे कयरेहितो' गौतम સ્વામીએ આ ચેથા અલ્પ બહુના સંબંધમાં પ્રભુશ્રીને એવું પૂછે છે કેહે ભગવન આ બાદર પર્યાપ્તાપર્યાપ્તક પૃથ્વીકાયિક વિગેરેમાં કયા છે કયા
છ કરતાં અલ્પ છે? કેણુ કેનાથી વધારે છે? કેણ કોની બરાબર છે? . અને કેણુ કેના કરતાં વિશેષાધિક છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે