________________
E
११४६
जीवाभिगमसूत्रे ___ भगवानाह-गौतम ! जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम उत्कर्षेण सातिकं सागरोपमसहस्रम् । 'एगिदिय अपज्जत्तएणं भंते ! कालओ केवचिरं होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेण वि अंवोमुहुत्तं जाव पंचिंदिय अपज्जत्तए' अपर्याप्तक एकेन्द्रियः खलु भदन्त ! कालतः कियच्चिरं भवति ? भगवानाह-गौतम ! जघन्येनोत्कर्षेणाऽप्यन्तर्मुहूर्तम् अपर्याप्तलव्धेरेतावत्कालप्रमाणत्वात् । इति यावत्पञ्चेन्द्रियाऽपर्याप्तकः, अपर्याप्तक द्वित्रि चतुःपञ्चेन्द्रियसूत्राण्यपि भावनीयानि । 'पज्जतग एगिदिए गंभंते ! कालओ केवच्चिर होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्त उक्कोसेणं संखिज्जाइं वाससहस्साई” पर्याप्तकएकेन्द्रियः खलु भदन्त ! नैरयिक तिर्यक पञ्चेन्द्रिय, और मनुष्यभव तथा देवभव में भ्रमण करने से निष्पन्न हो जाती है 'एगिदिए णं अपजत्तए णं भंते ! कालओ केवच्चिरं होति' हे भदन्त ! अपर्याप्तक एकेन्द्रिय जीवों की कायस्थिति कितने काल की है ? उत्तर में प्रभु ने कहा है-गोयमा ! जहपणेणं अंतोमु० उक्कोसेण वि अंतोमुहुतं जांच पंचिदिए अपवत्तए' हे गौतम ! अपर्याप्तक एकेन्द्रिय जीव की कायस्थिति का काल जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त का है और उत्कृष्ट से भी एक ही अन्तर्मुहूर्त का है क्योंकि अपर्याप्त लन्धि का काल इतना ही होता है । इसी प्रकार से अपर्याप्तक दीन्द्रिय, अपर्याप्तक तेइन्द्रिय और अपर्याप्तक पंचेन्द्रिय जीवों की भी कायस्थिति का काल कहा गया है 'पज्जत्तगंएगिदिए णं भंते ! कालंओ केच्चिरं होई' हे भदन्त ! पर्याप्तक एकेन्द्रिय की कायस्थिति का काल कितना है ? उत्तर में प्रभु कहते સ્થિતિ નૈરયિક, તિક, પંચેન્દ્રિય, અને મનુષ્યભવ તથા દેવભવમાં ભ્રમણ ४२पाथी मनी लय छे. 'एगिदिएणं अपजत्तएणं भंते ! कालओ केवच्चिरं होति' હે ભગવન ! અપર્યાપ્તક એકેન્દ્રિય જીની કાયસ્થિતિ કેટલા કાળની કહેલ छ १ मा प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री -गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्त उकोसेण वि अंतोमुहुत्तं जाव पंचिंदिय अपज्जत्तए', गौतम ! अपर्याप्त मे ઈદ્રિયવાળા જીવની કાયસ્થિતિને કાળ જઘન્યથી એક અંતમુહૂર્ત છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ એક અંતમુહૂર્ત છે. કેમકે અપર્યાપ્તક લબ્ધિને કાળ એટલે જ હોય છે. આજ પ્રમાણે અપર્યાપ્તક બે ઈદ્રિય. અપર્યાપ્તક તે ઈન્દ્રિય, અને અપર્યાસક પંચેન્દ્રિય જીવેની કાય સ્થિતિને કાળ પણ એટલો જ કહેલ छ. 'पज्जत्तग एगिदिएणं भंते | कालओ केवच्चिर होई' 3 सावन् ! पर्यात એક ઈદ્રિયવાળા જીવની કાયસ્થિતિને કાળ કેટલો કહેલ છે? આના ઉત્તરમાં प्रभुश्री ५ छ है-'गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं संखिज्जाई वास