________________
૨૪
जीवामिगमसूत्रे
सेवणइ कालो, मणुस्से णं भंते! मणुस्सेत्ति कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! 'जहण्णेणं अंतो मुहुत्तं उक्कोसेणं 'तिन्निलिओ माई पुष्वकोडि पुहुत्तमम्भहियाई । णेरइयमणुस्तदेवाणं अंतरं जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं वणएसइ कालो । तिरिक्खजोणियस्स अंतरं जहन्नेणं अंतो मुहुत्तं उक्कोसेणं सागरोवमसयपुहुत्तं साइरेगं । एएसि णं भंते ! रयाणं जाव देवाण य कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुया वातुल्ला वा विसेसाहिया वा ? गोयमा ! सव्वत्थोवा मणुस्सा इया असंखेज्जगुणा, देवा असंखेजगुणा, तिरिया अनंतगुणा, सेतं चव्विहा संसारसमावण्णगा जीवा पन्नत्ता । सू. १२५ ॥
छाया - सौधर्मेशानयोः : खलु भदन्त ! कल्पयोः सर्वप्राणाः सर्वभूता यावत् सखा पृथिवी कायिकतया यावद्वनस्पतिकतया देवतया देवीतया आसनशयनयावदभाण्डो-करणतया उत्पन्न पूर्वाः ? हन्त गौतम ! असकृत् अथवाऽनन्तकृत्वः, शेषेषु कल्पेषु, एवमेव नवरं नैव खलु देवीतया गावद्ग्रैवेयकाः, अनुत्तरोपपाahatana नैव खलु देवतया देवीतया । त एते देवाः । नैरयिकाणां खलु - भदन्त ! कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ताः, जघन्येन दशवर्षसहस्राणि उत्कर्षेण त्रयत्रिंशत्सागरोपमाणि एवं सर्वेषां पृच्छा, तिर्यग्योनिकानां जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपमानि, एवं मनुष्याणामपि, देवानां यथा नैरयिकाणाम् । देव नैरिकयोर्येवस्थितिः सैव संचिणा (संस्थान - काय स्थितिः) तिर्यग्योनिकस्य जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण वनस्पतिकालः, मनुष्यः खलु भदन्त ! मनुष्य इति कालतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्त उत्कर्पेण त्रीणि पल्योपमानि पूर्वकोटिक पृथक्त्वाऽभ्यधिकानि । नैरयिक मनुष्य देवानामन्तरं जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण वनस्पतिकालः । तिर्यग्योनि कस्याऽन्तरं जघन्ये नान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण सागरोपमशऽपृथक्त्वं सातिरेकम् । एतेषां खलु भदन्त ! नैरयिकाणां यावदेवतानाश्च कतरेकतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्या वा विशेषाधिका वा ? गौतम सर्वस्तोका मनुष्याः नैरयिका असंख्येगुणाः देवा असंख्येयगुणाः तिर्यञ्चः अनन्तगुणाः । त एते चतुर्विधाः संसारसमापन्नका जीवाः प्रज्ञप्ताः ||सू० १२५ ॥
,
