Page Text
________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.११५ चन्द्रसूर्यादीनां गतिनिरूपणम् ९९३ महिड्डिया गहेहितो सूरा महिड्डिया, सूरेहितो चंदा महिड्डिया ऽसव्वप्पड्डिया तारारूवा सव्वमहिड्रिया चंदा ॥ सू० ११५॥
छाया-एतेषां खलु भदन्त ! चन्द्रसूर्यग्रहगणनक्षत्रतारारूपाणां कतरे कतरेभ्यः शीघ्रगतयो मन्दगतयो वा ! गौतम ! चन्द्रेभ्यः सूर्याः शीघ्रगयः सूर्येभ्यो ग्रहाः शीघ्रगतयः ग्रहेभ्यो नक्षत्राणि शीघ्रगतीनि, नक्षत्रेभ्यस्ताराः शीघ्रगतयः, सर्वाल्पगतयश्चन्द्राः सर्वशीघ्रगतयस्तारारूपाः । एतेषां खलु भदन्त ! चन्द्र यावत्तारारूपाणां कतरे कतरेभ्योऽल्पर्धिका वा महर्टिका वा ? गौतम ! तारारूपेभ्योनक्षत्राणि महद्धिकानि, नक्षत्रेभ्यो ग्रहा महर्दिका ग्रहेभ्यः सूर्या मद्धिकाः सूर्येभ्यचन्द्रा महद्धिकाः, सर्वाल्पा यस्तारारूपाः सर्वमहर्द्धिकाचन्द्राः सू०॥११५॥
टीका-'एएसि णं भंते ! चंदिम-सरियगहगणनक्खत्ततारारूवाणं कयरे कयरेहितो सिग्धगईवा मंदगई वा' हे भदन्त ? एतेषां वक्ष्यमाणचन्द्रसूर्यग्रहगणनक्षत्रतारारूपाणां मध्ये कतरेभ्यः केभ्योऽपेक्षया के शीघ्रगतयो वा मन्दगतयो वा भवन्तीति प्रश्नः ? भगवानाह-गोयमा ! चंदेहितो सूरा सिग्धगई, सूरेहितो गहा सिग्धगई, गहे हिंतो नक्खत्ता सिग्धगई, नक्खत्तेहितो तारा सिग्धगई', हे गौतम ! चन्द्रेभ्यः सूर्याः, सूर्येभ्यो ग्रहाः ग्रहेभ्यो नक्षत्राणि, नक्षत्रेभ्यस्ताराः शीघ्रगतयः । एतच्चन्द्रप्रज्ञप्तौ यथायथं स्पष्टीकृतम् । 'सव्वप्पगईचंदा सव्वसिग्धगईओ
'एएसि णं भंते ! चंदिमसूरिय गहनक्खत्ततारारुवाणे इत्यादि ।
टीकार्थ-हे भदन्त ! इन चन्द्र सूर्य ग्रह नक्षत्र और तारारूप ज्योतिष्कदेवों में 'कयरे कयरेहितो सिग्धगती वा मंदगती वा' कौन किसकी अपेक्षा शीघ्र गति वाला है और कौन किसकी अपेक्षा मंद गति वाला है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! चंदेहितो सूरा सिग्धगती, सूरेहिंतो गहा सिग्धगती, गहेहितो णक्खत्ता सिग्घगती, णक्खत्तेहितो तारा सिग्घगती, सव्वप्पगती चंदा सव्व सिध्धगतीओ . 'एएसिणं भंते ! चंदिमसूरियगहणक्खत्त तारारूवाणं' त्या
ટીકાઈ–હે ભગવન આ ચંદ્ર, સૂર્ય, ગ્રહ, નક્ષત્ર, અને તારા રૂ૫ - ति हेवामा कयरे कयरे हितो सिग्धगती वा मंदगती वा' होना ४२ता શીધ્ર ગતિવાળા છે. અને કેણ કેના કરતા મંદ ગતિવાળા છે? આ પ્રશ્નના उत्तरमा प्रभुश्री ४९ छ 3-'गोयमा ! चंदेहितो सूरा सिग्ध गती सूरेहितो गहा सिग्धगती गहे हिंतो णक्खत्ता सिग्धगती. णक्खत्तेहितो तारा सिग्ध गती, सव्व. प्पगती चंदा सम्वसिग्धगतीओ तारारूवे' 3 गौतम! यद्रमा ४२i सूर्य
मी० १२५
| SR No. | 009337 |
| Book Title | Jivajivabhigamsutra Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 1588 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 117 MB |