________________
जीवाभिगमन . छाया-एसस्यां खलु मदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाणां कीदृशाः पुद्गला उच्छ्वासतया परिणमन्ति ? गौतम | ये पुद्गला अनिष्टर यावदमनोऽमारते तेषामुछ्वासतया परिणमन्ति एवं यावदधः सप्तम्याम् । एक्याहारस्यापि सप्त. स्वपि एतस्यां खलु सदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाणां पतिलेश्याः प्रताः गौतम ! एका कापोतलेश्या प्रज्ञप्ता । एवं शर्कराममायामपि, बालकाममायां पृच्छा गौतम ! दे लेश्ये प्रज्ञप्ते तद्यथा-नीललेश्या कापोतलेश्या च । तत्र ये कापोतलेश्यास्ते बहुतराः, ये नीललेश्यास्ते स्तोकाः। एडममायां पृच्छा गौतम ! एका नीलेश्या प्रज्ञप्ता । धूमप्रभायां पृच्छा गाँतम ! द्वे लेश्ये प्रज्ञाते, तद्यथा-कृष्णलेश्या च नीळलेश्या च, ते बहुतराः ये नीललेश्याः, ते लोकतराः ये कृष्ण
श्याः । तमायां पृच्छा, गौतम ! एका कृष्णलेश्या । अयः सप्जन्यामेका परम कृष्णलेश्या । एतस्यं खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाः किं सम्यग्दृष्टयो मिथ्यादृष्टयः सम्यगमिथ्यायः ? गौतम ! सम्बनष्टयोऽपि मिथ्यादृष्टयोऽपि सम्यग्रमिथ्यादृष्टयोऽपि, एवं यावदधः सप्तम्याम् । एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाः किं ज्ञानिकोऽज्ञानिनः ? गौतरा ! ज्ञानिनोऽपि अज्ञानिनोऽपि ये ज्ञानिनस्ते नियमत स्त्रिज्ञानिनः तबमा-आमिनियोधिक ज्ञानिनः श्रुन ज्ञानिनोऽवधिमानिना, ये अशानिनस्ते सन्त्येकके द्वयज्ञानितः सन्त्येकके व्यज्ञानिनः ये द्वयज्ञानिनस्ते नियमाद मत्यज्ञानिनश्च श्रुताज्ञानिनश्च, ये व्यज्ञानिनस्ते नियमात् मत्यज्ञानिनो श्रुताज्ञानिनो विसङ्गज्ञानिनोऽपि, शेषाः खल शानिनोऽपि अज्ञानिनोऽपि, यो यारधः सप्तम्याम् ॥ एतस्यां खल रत्नममायां पृथिव्यां नैरयिकाः किं मनोयोगिनो वचोयोगिनः काययोगिनः ? गौतम ! प्रयोऽपि, एवं यावदधः सप्तभ्याम् । एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाः किं साकारोपयुक्ता आकारोपयुक्ताः ? गौतम ! साकारोपयुक्ता अपि, अनाकारोपयुक्ताअपि एवं यावदधः सप्तम्याम् । एतस्यां खलु रत्नममायां पृथिव्यां नैरथिका अवधिना क्रियत् क्षेत्र जानन्ति पश्यन्ति ? गौतम ! जघन्येन अर्द्ध चतुर्थ गव्यू तानि उत्कर्षेण चत्वारिगव्युतानि। शरामभायं पृथिव्यां नैरयिकाः जघन्येन त्रीणि गव्यूहानि उत्कर्षे णार्द्ध चतुर्थानि एवमचिगव्यूतं परिहीयते यावदधः सप्तस्मां जघन्येनार्द्धगव्यूत मुत्कर्षण गव्यूतम् । एतस्यां खलु भदन्त ! रन्नपभायां पृथि नैर्शयकाणां कति समुद्घाता: प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! चत्वारः समुद्वाताः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-वेदना समुद्घातः कषाय समुद्घातो, मारणान्तिक समुद्घातो, वैक्रियप्तमुद्घातः एवं पावधः सप्तम्याम् ॥सू० १९॥