________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.२ सू.१३ नरकावाससस्थाननिरूपणम् ____१७३ पन्नत्ता, एवं जाव तमाए। अहे सत्तमाए णं भंते ! पुच्छा गोयमा ! दुविहा पन्नत्ता तं जहा-संखेज्जविस्थडे य असंखेज्ज वित्थडा य, तस्थ णं जे ते संखेज्जवित्थडे से णं एवं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं, तिन्नि जोयणलयलहस्साइं लोलसलहस्साइं दोन्निय लत्तावीसे जोरणसए तिन्नि कोसेय अटावीसं च धगुसरं तेरसय अंगुलाई, अद्धंगुलयं च किंचि विसेसाहिए परिक्खेवेणं पन्नत्ता । तत्थ णं जे ले असंखेज्ज वित्थडा ते णं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साई आयामविकखंभेणं, असंखेज्जाइं जोयणसहस्साई परिक्खेवेणं पन्नता ॥सू० १३॥
छाया-एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नरकाः किं संस्थिताः प्रज्ञप्ताः ? गौचम्म ! द्विविधाः प्रज्ञप्ता स्तद्यथा भावलिकापविष्टाश्च आवलिकावाद्याश्च । तत्र खलु ये ते आवलिका प्रविष्टास्ते त्रिविधाः प्रज्ञप्ता-स्तद्यथा-वृत्तास्पताश्चतुरस्राः। तत्र खलु ये ते आवलिका बाह्यास्ते नानासंस्थानसंस्थिताः मज्ञप्ता, तद्यथा-अयकोष्ठ संस्थिताः १, पिष्टपचनक संस्थिताः २ कन्दुसंस्थिता ३, लोही (कोडी) संस्थिताः ४, कटाह संस्थिताः ५ स्थाली संस्थिताः ६ विठरकसंस्थिताः७ किमियडसंस्थिता ८ कीर्णपुटक संस्थिताः ९ उटज संस्थिताः१०, मुरजसंस्थिताः ११ मृदङ्गसंस्थिताः १२, नन्दीमृदङ्ग संस्थिताः १३ आलिङ्गक संस्थिताः १४, सुघोषसंस्थिताः १५, दर्दरकसंस्थिताः १६, पणवसंस्थिताः १७ पटइसंस्थिताः १८, भेरी संस्थिताः १९ झल्करीसंस्थिताः २० कस्तुवकसंस्थिताः २१, नाडीसंस्थिता:२२ एवं यावत्तमायाम् । अधासप्तस्यां खलु भदन्त ! पृथिव्यां नरकाः किं संस्थिता मञ्जप्ताः गौतम ! द्विविधाः प्रज्ञप्ता स्तद्यथा-वृत्ताश्च व्यस्राश्च ।
एतस्यां खल्ल भदन्त ! रत्नपमायां पृथिव्यां नरकाः कियत्काः वाहत्येन प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! त्रीणि योजनसहस्राणि वाइल्पेन प्रज्ञप्ताः तद्यथा-अधस्तने घनाः सहस्रम् मध्ये शुपिराः सहस्रम्। उपरि संकुचिताः सहस्त्रम् । एवं यावदधः सप्तम्याः। एतस्याः ख महन्त ! रत्नपभायाः पृथिव्याः नरकाः कियका आयामविष्कम्भेग कियत्काः परिक्षेपेग प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! द्विविधाः प्रजपता तद्यथा-संख्येय विस्तराखासंख्ये यविस्तराश्च तत्र खल ये ते संरूपे यविस्तरास्ते
