Page Text
________________
२०६
tar
समासतो द्विविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा पर्याप्ताश्चापर्याप्ताश्च । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कति शरीराणि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! त्रीणि शरीराणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा- वैक्रियं तैजसं कार्म णम् तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कियन्महती शरीरावगाहना प्रशप्ता ? गौतम ! द्विविधा शरीरावगाहना प्रज्ञता, तद्यथा - भवधारणीया च उत्तरवैक्रियिकी च तत्र खलु या सा भवधारणीया सा जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येय भागम्, उत्कर्षेण पञ्चधनुःशतानि । तत्र खलु या सा उत्तरवैक्रयिकी सा जघन्येनाङ्गुलस्य संख्येयभागमुत्कर्पेण धनुःसहस्त्रम् । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां शरीराणि किं संहननानि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! पण्णां संहननानामसंहनिन नैवास्थीनि नैव शिराः नैव स्नायूनि नैव संहननमस्ति । ये पुनला अनिष्टा अकान्ता अप्रिया अशुमा अमनोज्ञा अमनोऽमाः, -तेषां शरीरसङ्घाततया परिणमन्ति । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां शरीराणि किं संस्थितानि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! द्विविधानि प्रज्ञप्तानि तद्यथा भवधारणीयानि उत्तरवैक्रयिकाणि च तत्र - खलु यानि तानि भवधारणीयानि तानि हुण्डसंस्थितानि, तत्र खलु यानि तानि उत्तरवैक्रयिकाणि तान्यपि हुण्डसंस्थितानि प्रज्ञप्तानि । चत्वारः कषायाः । चतस्रः संज्ञाः । तिस्रोलेश्याः । पञ्चेन्द्रियाणि । चत्वारः समुद्घाता आदिमाः । संज्ञिनोऽपि असंज्ञिनोऽपि, नपुंसकवेदकाः, पपर्याप्तयः पइ अपर्याप्तयः । त्रिविधा दृष्टयः । त्रीणि दर्शनानि । शानिनोऽपि ज्ञानिनोऽपि ये ज्ञानिन स्ते नियमात् त्रिज्ञानिनः, तद्यथा आभिनिवोधिकज्ञानिनः श्रुतज्ञानिन अवधिज्ञानिनः । ये अज्ञानिन स्ते अस्त्येक के द्वयज्ञानिनः, अस्त्येकके यज्ञानिनः ये च द्वयज्ञानिनस्ते नियमान्मत्यज्ञानिनः श्रुताज्ञानिनश्च ये त्र्यज्ञानिनस्ते नियमान्मत्यशानिनश्च श्रुनाशानिनश्च विभङ्गज्ञानिनश्च । त्रिविधो योगः । द्विविध उपयोगः । पर दिशि आहारः, 'असणं' - प्रायः कारणं प्रतीत्य वर्णत कालान् पुद्गलान् यावदाहार माहारन्ति । उपपातस्तिर्यङ मनुष्येभ्य स्थितिर्जघन्येन दशवर्षसहस्राणि, उत्कर्षेण त्रय स्त्रित्सागरोपमाणि । द्विविधा म्रियन्ते । उद्वर्त्तना भणितव्या यत आगताः, नवर संमूछिमेषु प्रतिषेधः । द्विगनिका यागतिकाः परीता अस ख्याताः प्राप्ताः श्रमणायुष्मन् ! ते पते नैरयिकाः ||सू० २०||
टीका- 'से किं तं पंचिदिया' अथ के ते पञ्चेन्द्रियाः, पञ्चेन्द्रियाणां किं लक्षणं कियन्तश्च भेदा इति प्रश्नः, उत्तरयति - 'पंचिंदिया चउच्चिहा पन्नत्ता' पञ्चेन्द्रियाश्चतुर्विधाः
अब पञ्चेन्द्रिय जीवों का निरूपण किया जाता है
"से किं तं पंचिंदिया, इत्यादि । सूत्र ||२०||
टीकार्थ - 'से किं तं पंचिदिया' हे भदन्त । पञ्चेन्द्रियों का क्या लक्षण है और
2
वामां आवे छे. - "से किं तं पंचिदिया "
हवे यथेन्द्रिय वोनु नि
ઈત્યાદિ
टीडार्थ –“से किं तं पंचिदिया" हे भगवान् यथेन्द्रिय वोनु शु सक्षाय हे - १
| SR No. | 009335 |
| Book Title | Jivajivabhigamsutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 45 MB |