________________
ર૬૭
पीयूषषिणी-टीका स ३० यिनयभेदयर्णनम् सकिरिए २, सककसे ३. कडुए ४, णिहुरे ५, फरुसे ६, अण्हयकरे
७, छेयकरे ८, भेयकरे ९, परितावणकरे १०, उद्दवणकरे ११, ___भूओवघाइए १२, तहप्पगारं मणो णो पहारेज्जा, से तं अप्पस
य मणे' यच मन - 'सापजे' मावय--सपापम् ।१। 'सकिरिए' सक्रियम् प्राणातिपाताचारम्भक्रियायुक्तम् ।२। 'सबसे' सकार्कश्यम्-कर्कशतासहितम् ।३। 'कडुए' कटुकम्स्वस्य परस्य च कटुकरसवद् उद्वेजकम् ।४। 'गिट्ठरे' निशुर-दयारहितम् ।५। 'फरसे' परुष-कठोरम् ।६। 'अण्हयफरे' आस्रवकरम् आस्रवकारि ।७। 'छेयफरे' छेदकरम् = मयमममाधिविनागरुम् ।८। 'भेयकरे' भेदकरम् समाधिविघातकम् ।९। 'परितावणकरे' परितापनकरम्-प्राणिना सन्तापजनकम् ।१०। 'उद्दवणकरें उपद्रवणकरम्-प्राणान्तकष्टकारकम् ।११। 'भूओवघाइए' भूतोपघातिकम्-भूताना आणिनामुपघातो हिंसा, सोऽस्याऽस्तीति भूतोपघातिकम् ।१२॥ ' तहप्पगार मणो णो पहारेजा' तथाप्रकार-ताश मनो नो प्रधारयेत्
नो प्रवर्तयेत्-असयमक्रियासु मनो नोदीरयेत् । ' से त अप्पसत्यमणविणए ' स एषोऽप्रशस्तमनोविनय । ‘से कि त पसत्यमणविणए ' अथ कोऽसौ प्रशस्तमनोविनय :अण्इयकरे ७, छेयकरे ८, भेयकरे ९, परितावणकरे १०, उद्दवणकरे ११, भूओवघाइए १२)-जो मन सावध-पापसहित हो १, सक्रिय-प्राणातिपातादिक आरम्भक्रियायुक्त हो २, साग-प्रेमभाव से रहित हो ३, कटुक-अपने तथा पर के लिये कटुकरस के समान उद्वेजक हो ४, निष्ठुर-दयारहित हो ५, परुप-कठोर हो ६, आस्रवकर-आस्रवकारी हो ७, छेदकर-मयमरूपसमाधि का विध्वसफ हो ८, भेदकर-समाधिविघातक हो ९, परितापनकर-प्राणियों को सन्ताप का जनक हो १०, उपद्रवणकर-उपद्रव का कर्ता हो ११, एव भूतोपघातिक-प्रागियोका प्राणहर्ता हो १२, वह मन अप्रशस्त है। (तहप्पगार मणो णो पहारेज्जा) ऐसे मन को असयम क्रियाओं में प्रवृत्त नहीं करना । (से त अप्पसत्यमणविणए) वह अप्रशस्तमनोविनय है । (से नि त पसत्यमणविणए) प्रशस्तमनोविनय क्या है ? उत्तरજે મન સાવદ્ય-પાપસહિત હોય, સક્રિય-પ્રાણાતિપાતાહિક આર ભક્રિયાયુક્ત હોય, પ્રેમભાવથી રહિત હોય, પિતાના તથા પારકા માટે કડવા રસની પેઠે ઉપદ્રવજનક હોય, નિષ્ફર-દયારહિત હોય, પરુષ-કઠેર હોય, આવકારી હોય, સયમરૂપ સમાધિને વિશ્વ સક હોય, શરીરાદિકનું ભેદક હોય, પ્રાણિઓને સતાપજનક હોય, ઉપદ્રવ કરનારું હોય, તેમજ પ્રાણિઓનુ પ્રાણ લેનાર હોય તે મન અપ્રશસ્ત छ (तहप्पगार मणो णो पहारेज्जा) मेवा भनने मस यम डियासामा प्रवृत्त न ४२९, सेतअप्पसत्यमणविणए)ते मप्रशस्तभनाविनय छ प्रश्न-(से कि त पसत्यमणविणए)