________________
२६५
पीयूsfuणी टोका सू ३० विनयभेदवर्णनम
छेदोवट्टावणिय व रित्तविणए २, परिहारविसुद्धिचरितविणए ३, सुहुम संपरायचरितविणए ४, अहक्खायचरितविणए ५, से तं नय |१| 'छेत्रावणियचरित रिगए' डेदोपस्थापनीयचाग्निविनय - छेदेन पूर्वपयायच्छेदन उपस्थायते=आरोयते यन्महाननलक्षण चाग्नि तच्छेदोपस्थापनायम्, तच तच्चा त्रिच, तमनया निय |२| 'परिहारविमुद्धिपरिचविगए' परिहारविशुद्धिचानिनिनय – परिहरण- परिहारस्तपाविशेष, तेन कर्मनिर्जगरूपा निशुद्विर्यस्मिन् चारित्रे तपरिहारविशुद्धि, तादृा चाग्नि, तसम्वन्धा विनय |३| 'मृहुमसपरायचरितविणए' सूक्ष्म-परायचाग्निविनय - सम्पर्येति समारमननति सम्पराय =रुपायोदय, सूक्ष्मो लोभागानशेष सम्परायो यन तसूक्ष्मसम्पराय, तद्रूप यच्चाग्नि, तसम्बन्धी विनय, |४| 'अहक्सायचरितविणए' यथाग्यातचारित्रचिनय – याथातथ्येनाऽभिविधिना च यदाख्यात कर पुन महात्रतों का जिसम आगेपण किया जाता है वह डेढोपस्थापनीयचारिन है । इस चारिनननधी जो विनय है वह छेदोपस्थापनीयचानिनिय है २ । “परिहरण परिहारः " परिहरण अर्थात् गच्छ का परित्याग करने का नाम परिहार है, यह परिहार एक प्रकार का निशेष तप है । इससे कर्मों को निर्जरारूप विशुद्धि जिस चारित्र म होती हे उसका नाम परिहारविशुद्धिचारिन है, इस चारित्रममधी जो विनय है वह परिहारनिशुद्धिचारित्रविनय 'है ३ | 'सपराय' शब्द का अर्थ कषाय है, क्यों कि इसकि वा म होकर जीन सार मे परिभ्रमग किया करता है । जिस चारित्र मे सूक्ष्म लोभ के अग का सद्भाव पाया जाता है वह सूक्ष्म-परायचारिन है । इस चारित्र के विनय करने का नाम सूक्ष्म परायचारिनविनय हैं | तार्थकर प्रभु ने जिस यथार्थता एव अभिनिधि के अनुसार चाग्नि का प्रतिपादन किया સામાયિક ચારિત્રને જે વિનય તે સામાયિકચારિત્રવિનય છે પૂર્વ દીક્ષાપર્યાયનુ છેદન કરી સ્ક્રીને મહાત્રતાનુ જેમા આગપણ કરાય છે તે અેદોપસ્થાપનીયચારિત્ર છે. આ ચારિત્રસ બધી જે વિનય છે તે છેદાપસ્થાપનીય शास्त्रिविनय छे6 परिहरणं परिहार," परिहर अर्थात् गछनो परित्याग કરવાનુ નામ પરિહાર છે, આ પરિહાર એક પ્રકારનુ વિશેષ તપ છે તેનાથી કર્મોની નિર્જરારૂપ વિશુદ્ધિ જે ચારિત્રમા થાય છે તેનુ નામ પરિહારવિશુદ્ધિચારિત્ર છે. આ ચારિત્રસ ખ ધી જે વિનય છે તે પરિહારવિશુદ્ધિચારિત્રવિનય છે ‘સ પગય' શબ્દનેા અથ કષાય છે, કેમકે એને જ વશ થઈને જીવ સ નારમા પરિભ્રમણ કર્યાં કરે છે જે ચાગ્ઝિમા સૂક્ષ્મલાભના અ શને સદ્ભાવ મળે છે તે સૂક્ષ્મઞ પરાયચારિત્ર છે આ ચારિત્રના વિનયનુ નામ સૂક્ષ્મસ પરાયાશ્ત્રિવિનય