Page Text
________________
૧૯
औपपातिकas
नगरे शत बालका जाता ' इति कथा या 'स्वायायमम तपा नास्ति ' इति कथन चतुर्थी असत्या, याचन न मय नापि पा मा चतुर्थीति, चिनयोगनिवृत्तिर्व चोगुप्तिरिति गाव । ' कायगुत्ता' कायगुप्ता - गमनागमनप्रचलनादिक्रियाया गोपन - काय गुप्ति, फायगुप्तिर्द्विधा - चष्टानिवृत्तिरूपा, यथागम चेष्टा- नियमरूपा च । तत्र परीपट्टोपसर्गादिगनेऽपि यत कायोर्गकरणादिना कायस्य निथरतारुरणम्, सर्वयोगनिरोधा वस्याया वा सर्वथा यत् कायचेग्गनिरोधन सा प्रथमा। गुरुगानुष्ट्य गरीग्मस्तारकभूम्यादिहै उस वस्तु को उसी स्वरूप से प्रकाशित करनेवाला वचन सम्यवचन है, जैसेयह जीव है । (२) जीन को अजीर कहना मृषावचन है । (३) मिश्रितवचन सय मृपा वचन हैं, जैसे- 3 - आज इस नगर में सौ बालक जन्मे है । यह वचन मिश्ररूप इसलिये है कि इसमे सो का निर्णय नहीं है (४) जो वचन मृपा भी न हो और सत्य भी न हो ऐसे वचन का नाम असयमुपा है, जैसे- स्वाध्याय समान तप नहीं है "–ऐसा वचन न सत्य है और न असय ही है, अर्थात् व्यवहार वचन है । इस ४ प्रकार के वचनयोग का वचनगुनि में निरोध हो जाता है । गमन-आगमन आदि किया का जिसमें निरोग है वह कायम है । यह कायगुमि २ प्रकारकी है - चेष्टानिवृत्तिरूप १, यथा-आगम- चेष्टानियमनरूप २ । परीषद् एव उपसर्ग के आनेपर भी शरीर से ममत्व का परित्याग कर जो उसे निथल करना है, अथवा सर्वयोगों की निरोध-अवस्था मे जो सर्वथा काय की चेष्टाओं का निरोध करना है यह चेष्टानिष्ट तिरूप पहली कायगुपि है । गुरु से पूछकर गारीरिक क्रियाओं की निवृत्ति के समय,
કરવાવાળુ વચન સત્યવચન છે જેમકે આ જીવ છે (૨) જીવને અજીવ કહેવુ એ મૃષાવચન છે. (૩) મિશ્રવચન સત્યમૃષાવચન છે, જેમ કે આજે આ નગરમા સે ખાળક જન્મ્યા છે. આ વચન મિશ્રરૂપ એટલા માટે છે કે એમા સને નિર્ણય નથી (૪) જે વચન મૃષા પણ ન હોય અને મત્ય પણ ન હોય એવા વચનનુ નામ અસત્યમૃષા છે, જેમ “ સ્વાધ્યાયના જેવુ તપ નથી ' એવા વચન નથી તા સત્ય કે નથી અસત્ય, અર્થાત્ વ્યવહારવચન છે. આ ચાર પ્રકારના વચનયોગને વચનનુસિમા નિરાધ થઇ જાય છે ગમન-આગમન~માદિ ક્રિયાઓને જેમા નિરાધ હોય તેને કાયગુપ્તિ કહે છે. આ કાયપ્તિ એ પ્રકારની ૧ ચેષ્ટાનિવૃત્તિપ, અને ર યથા–આગમ–ચેષ્ટાનિયમનરૂપ પરીષહ તેમજ ઉપસના આવવા છતા પણ શરીરથી મમત્વનો ત્યાગ કરીને જે તેતે નિશ્ચલ કરવું, અથવા સ યાગાની નિરાધ-અવસ્થામા જે સર્વથા ફાયની ચેષ્ટાઓને નિરોધ કરવુ તે ચેષ્ટા
| SR No. | 009334 |
| Book Title | Auppatiksutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 868 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_aupapatik |
| File Size | 26 MB |