________________
पीयूषपिणी टीका सु. २० कृणिककृता सिद्धाना महावीरस्य च स्तुति १२९ भूतप्रहर गनिशेषमदृशमम्यक्चाग्निरूपग्नन वर्तितु गील येषा ते चकार्तिन चातुरताच ते चकर्त्तिन चातुरन्तचक्रवर्तिन, धर्मेण - न्यायेन वग श्रेष्टा इतरतीर्थिकाsपेयेति धर्मग, धमा प्रागातिपातादिनिवृत्तिदानशीलादिरूपा, 'धर्माः पुण्ययम-न्याय-स्वभावाऽऽचार - सोमपा - इयमर, तैर्नग = श्रेष्टा अन्यतीर्थिकापेयेति धर्मवग, ते च ते चातुरतचकरत्तिनचेति पर्मवरचा तुरन्तचक्रवर्त्तिन । यहा चातुरतच तच चातुरन्तचक, वरन तचातुरन्तचना वरचातुरन्तचक, धर्मो वरचातुरन्तचक्रमिव धर्मपरचातुरन्तचक तेन वर्तितु वर्तयितुवा गील येषा ते धर्मरचातुरन्तचक्रवर्त्तिनस्तेभ्य, 'दीवो' द्वीपेभ्य -मसारसमुळे निमनता द्दीपतुल्यवात् । 'ताण' नाणम्य - कर्मकद
-
,
वर्तन करने का और प्राणाति
किये गये है । इन चार सीमाओं के जो स्वामी है वे चातुरन्त हैं । चक्रगद का अर्थ ग्नरूप प्रहरण- शेष है । चकन के चौदह रनों में एक रत्न चक भी होता है । चक्रवर्ती के चकरनसदृग सम्यञ्चारित्ररूपी रत्न से जिनका स्वभाव हे वे चकती है । धर्म अन् का अर्थ न्याय पातादि-निवृत्ति, दान, शीव, आदि भी है । धर्म से न्याय से, पातादि-निवृत्ति, दान, शील-आदि से जो अन्यतीर्थिका का वे धर्मरचातुरन्तचकरता हैं । अथवा चातुरन्तचक्रसदृग धर्म से जिनका वर्त्तने का स्वभाव है वे धर्मरचातुरन्तचक्रवर्ती हैं । ऐसे धर्मारचातुरनचक्रवर्तियों के लिये नमस्कार हो । 'दीवो' मारसमुद्र मे डूबते हुए प्रागियों के जो द्वीप के समान आधार है ऐसे प्रभु के लिये नमस्कार हो । ( ताग ) कर्मों से कदर्थित प्राणियो
अथना- प्राणातिअपेक्षा उत्तम है
ત્રણ દિશામા ઉપાધિના ભેદ્યથી ત્રણ સમુદ્ર એ ચતુરન્ત પદ્મથી લેવાયુ છે આ ચાર સીમાએના જે સ્વામી છે તે ચાતુરન્ત છે. ચક્ર શબ્દના અર્થ રત્નરૂપ પ્રહરણ અર્થાત્ શસ્ત્રવિશેષ છે. ચક્રવતીના ચૌદ રત્નામા એક રત્ન ચ પણ હાય છે ચક્રવતી ના ચક્રરત્નમદૃશ સમ્યા રિત્રરૂપી રત્નથી વર્તન કરવાના જેના સ્વભાવ છે તે ચક્રવતી છે ધર્મ શબ્દને અ ન્યાય અને પ્રાણાતિપાતાર્દિનિવૃત્તિ, દાન, શીલ આદિ પણ છે ધર્માંથી, ન્યાયથી અથવા પ્રાણાતિપાતાર્દિનિવૃત્તિ, દાન, શીલ આદિથી જે અન્યતીથિકાની અપેક્ષાએ ઉત્તમ કે તે ધર્મવરચાતુરન્તચક્રવતી છે અથવા વરચાતુરન્તચક્રસદૃશ ધર્મથી જેને વવાના સ્વભાવ છે તે ધર્માંવરચાતુરન્તચક્રવતી છે એવા ધર્મવરચાતુન્તચક્રવત્તી આને નમસ્કાર હો (दीपो ) भसारसमुद्रमा डूमता आश्रयाने द्वीपना समान ने साधार