________________
-
श्री अनुत्तरोपपातिकसूत्रे “विगइरहियस्स ओयण,-भज्जियचणागाइलक्ख-अन्नस्स । खित्ता जले अचित्ते, खाणं आयंविलं जाण ॥१॥” इति ।
तदपि च रूक्षान्न संसृष्टमेव-तच खरण्टितहस्तादिना दीयमानमेव, न त्यसंसृष्टम् , तदप्युज्झितर्मिकम् अतिनीरसत्वात्परित्यागाहै, न त्वनुज्झितर्मिक, तदपि च यदि बहवः श्रमणब्राह्मणातिथिकृपणवनीपका न वान्छन्ति, तत्रश्रमणाः शाक्यादयः, ब्राह्मणा याचकविशेपाः, अतिथयः भोजनकाले याचितुमकस्मादुपस्थिताः, कृपणा: स्वभावतो दरिद्राः, वनीपकाः भिक्षाजीविनः सकरुणवाक्यैः स्वदैन्यावस्थाप्रकाशकाः, एतैरप्यवाञ्छितं प्रतिगृह्य पारणं मया विधेयम् । डालकर एक ही आसन पर स्थित होकर आयंबिल वाला आहार करूं । परन्तु विना आयम्बिल के नहीं ।
आयम्बिल की विधि 'उपासकदशाङ्ग सूत्र' की 'अगारधर्म संजीवनी' नामक टीका में इस प्रकार दी गई है:
"विगय-घी, दूध, दही, तेल, गुड आदि सरस पदार्थ रहित, चावल, सेके हुए चने, आदि लूखा अन्न, अचित्त जल में डालकर एक वक्त खाना ही 'आयम्बिल' है" ॥
वह रूक्षान्न भी खरडे (आटा आदिसे भरे) हुए हाथों द्वारा दिया हो तो कल्पे परन्तु मेरे लिये हाथभर के दे तो नहीं कल्पे । वह आहार भी अति निरस होने से गिराने योग्य हो परन्तु खाने के उपयोग का न हो, उस आहार को दूसरे श्रमण-शाक्यादिक, वाह्मण-याचक, अतिथि-भिखारी, कृपण-दरिद्री, वनीपक-करुणाभरी દિવસે વિકૃતિહિત 8 અન્ન અચેત પાણીમાં નાખી એકજ આસને બેસી આ બિલને આહાર કરૂ, પણ આયંબિલ વિનાને નહિ આય બિલની વિધિ ઉપાસકદશાંગસૂત્રની “અગારધર્મસંજીવની” ટીકામાં આ પ્રમાણે આપી છે –
"विजय-धी, दूध, दही, तेस, गोण माहि सरस यहाथ-२डित, यामा, शेता ચણું આદિ લુખા–સૂકા અન્નને અચેત પાણીમાં નાખી એક વખત ખાવું તે माय जिस छे.”
તે રૂક્ષ અન્ન પણ ખરડેલ (લેટ આદિથી ભરેલ) હાથથી દીધું હોય તે કહ્યું, પરતુ મારે માટે હાથ ખરડીને (ભરીને) આપે તે નહીં કપે તે આહાર પણ નીરસ હેવાથી નાખી દેવા જેવુ હિય પણ ખાવાનાં ઉપગમાં આવવા જેવું ન હોય. તે माडाने मी ts श्र-या४ि, माझ-या-५४, मतिथि-लिमारी, -६२ती.
