________________
मगारधर्मसञ्जीवनी टीका सू० ४८ स्वदारसतोपप्रतातिचारनिरूपणम् २७७ परिग्रहीता चेति, यद्वा इत्वरशब्दोऽल्पार्थकोऽपि, तथा च-इत्वरम्-इस्वरकालमपकालार्थमिति यावत्, परिगृहीता स्वीकृतार्याभाटकोत्कोचदानादिद्वारा वदन्ययावा,तस्यां ,गमन परस्त्रिया सह मैथुनसेवनम् वस्तुतस्तु इत्वरशब्दोऽल्पकालार्थकोऽल्पकालिकार्यकश्च ततध-इत्वरम् स्वल्पकाल यावत्, यद्वा इत्वरी-स्वल्पकालिकी पासौ परिगृहीता चेतीत्वरपरिगृहीता वाग्दत्तेत्ययस्तस्या गमनमित्वरपरिग्रहीता. गमनम्, अत एवापरिगृहीतेत्यस्य न वैयध्यमिति सूक्ष्मेक्षिकयाऽवेक्षणीयम् । अय पातिकम व्यतिक्रमाऽतीचारपर्यन्तरस्थोऽतीचारस्तदुपरिगतश्चानाचार उच्यते,तत्र
(१) परपुरुषगामिनी स्त्रीको इत्वरिका करते हैं, अथवा 'इत्वर का अर्थ है थोड़ा समय, अतः थोड़े समयके लिए स्वीकार की हुई स्त्री इत्वरिकपरिगृहीता कहलाती है। तात्पर्य यर है कि-भाड़ा या घूस देकर परस्त्रीका सेवन करना-इत्वरिकपरिगृहीतागमन है। किन्तु वास्तवमें 'इत्वर' शब्द अल्प और अल्पकालीन अर्थका वाचक है, अतएव इरवरिकपरिगृहीताका अर्थ यह हुआ कि-अल्प काल तक अथवा अल्पकालवाला स्वीकार की हुई अर्थात् वागदत्ता (जिसके साथ वाग्दानसगाई-होगया हो), उस वाग्दत्ता के साथ गमन करना इत्वरिफपरिगृहीतागमन अतिचार है। इससे 'अपरिगृहीता' विशेषण भी सार्थक सिद्ध हो जाता है। यह इत्वरिकपरिगृहीतागमन जब अतिक्रम, व्यक्ति क्रम और अतिचार की सीमा तक रहता है तय तक वह अतिचार है, इसके ऊपर अनाचार हो जाता हैं। किसी दूषित कार्य को करनेका सकल्प होना अतिक्रम है। सकल्प
(૧) પરપુરુષગામિની સ્ત્રીને ઈરિકા કહે છે, અથવા “ઇવરને અર્થ છે ડે સમય, એટલે ચેડા સમયને માટે સ્વીકાર કરેલી સ્ત્રી ઈવરિપરિગ્રહતા કહેવાય છે તાત્પર્ય એ છે કે–ભાડુ યુ બક્ષીસ આપીને પરસ્ત્રીનું સેવન કરવું એ છત્વરિપરિગૃહિતાગમન છે પરંતુ વસ્તુત “ઈવર” શબ્દ અ૫ અને અલ્પકાલીન અર્થને વાચક છે, એટલે ત્વરિકપરિગ્રહતાને અર્થ એ થયે કે– અ૫કાળ સુધી અથવા અલ્પકાળવાળી સ્વીકાર કરેલી અર્થાત્ વાત્તા (જેની સાથે વાગ્દાન–સગાઈ થઈ હેય), એ વાગ્દત્તાની સાથે ગમન કરવું એ ઈત્વરિપરિગૃહીતાગમન અતિચાર છે એથી “અપરિગ્રહીતા’ વિશેષણ પણ સાર્થક સિદ્ધ થાય છે એ ઇત્વરિપરિગ્રહીતગમન જ્યારે અતિકમ, વ્યતિક્રમ અને અતિચારની સીમા સુધી રહે છે ત્યા સુધી તે અતિચાર છે, તેથી ઉપર જતા તે અનાચાર થઈ જાય છે
કેઈ દૂષિત કાર્ય કરવાને સક૫ થાય તે અતિક્રમ છે અકલ્પ કરેલા